bgÇa Ô®¡fjǼf´ (பெரிய தீர்க்கதரிசிகள்)

(Vrhah/ vnuÄah/ vnr¡»a±)

ghl neh¡f§f´

1.    Vrhah Kj± vnr¡»na± tiuÆyhd Ô®¡fjÇrd ü±fis¡ F¿¤j bghJthd m¿it¤ jUj±.

2. CÊa¤½± ig¾´ nfh£ghLfis eh« bra±gL¤j cjî»wJ.

3. ,¤Ô®¡fjÇrd ü±fˬ ,iwÆa± k½¥ig¥ òǪJbfh´s ek¡F cjî»wJ.

Vrhah Ô®¡fjǼƬ òµjf«

üyh¼Ça®

  ,ªüȬ M¼Ça® Vrhah Mth® (1 : 1).  mt® xU Ô®¡fjǼahdtis¤ ½Ukz« br­jh® (8 : 3).  mt® ôjhɱ Ô®¡fjÇrd« ciu¤jh® (,u©L nfh¤½u« ml§»a bj¬½ir ,uh÷Ía«).  mt® kdhnr v¬D« ,uh#hth± thsh± mW¡f¥g£L bfhiy br­a¥g£lh®. (v¾. 11 : 37).  Vrhah v¬D« bgaǬ bghU´ “nanfhth ,u£¼¥ghf ,U¡»wh®”.

M¼Çaiu¡ F¿¤j v½®kiw f©nzh£l«

                   ¼y m¿…®f´ üyh¼Ça® Vrhah v¬gij kW¡»wh®f´.  Vrhah Ô®¡fjǼƬ òµjf« _¬W Vrhah¡fsh± vGj¥g£lJ v¬W ciu¡f mt®f´ Ka¦¼ br­»wh®f´.  mt®fSila fU¤J¥go 1-39 tiuÆyhd m½fhu§fis Kj± Vrhah vG½dh® (Proto Isaiah), ,u©lh« Vrhah (Deutero Isaiah) 40-55 tiuÆyhd m½fhu§fis vG½dh®/ _¬wh« Vrhah (Trito – Isaiah) 56-66 tiuÆyhd m½fhu§fis vG½dh®.  nkY« tU§fhy¤ij¡ F¿¤j K¬Diu¤j±f´ F¿¥ghf nfhnuir¥ g¦¿a Ô®¡fjÇrd« (44 : 28 ; 45 : 1) ngh¬witf´ rh¤½ak¦wJ v¬W mt®f´ brh±Y»wh®f´.  vdnt ,¥gF½ (44/ 45) ,u©lh« Vrhahth± ¾¦fhy¤½± vGj¥g£oU¡f nt©L« v¬gJ mt®f´ fU¤J.  Mdh± xUtU¡F¥ g½yhf ,u©L Vrhah¡f´ ,U¡»wh®f´ v¬W ntW ¼y m¿…®f´ fUJ»¬wd®.

v½®kiw f©nzh£l¤½¦F¥ g½yˤj±

                   ,¥ò¤jf¤½¬ üyh¼Ça® xU Vrhahjh¬ v¬gj¦F Mjuthf mndf ig¾´ m¿…®f´ thjhL»¬wd®.  Vrhah ò¤jf« KGtJ« xnubahU Vrhahth± vGj¥g£lJ v¬gj¦F mt®f´ ѳfhQ« ¼wªj thj§fis K¬it¡»¬wd®.

• bk­¤Ô®¡fjǼf´ tU§fhy¤ij¡ F¿¤J¤ bjËthf¢ brh±y Koí«. xU Ô®¡fjǼ xU jiyKiwÆdǬ tU§fhy jiyKiwƱ r«gÉ¡f¥ ngh»witfis¥ bghJthf¢ brh±yKoí«. (cgh. 1 : 35-38 – nkhth¥ njr¤½± nkhnr).

• Vrhah ò¤jf¤½¬ ,UbgU« ¾ÇîfS« (1-39 k¦W« 40-66) ,u©L ɤ½ahrkhd ,iwÆa± K¡»a¤Jt§fis¡ bfhL¡»¬wJ. Kj± gF½ (1-39)   njtDila Ô®¥ig¥ g¦¿ F¿¥¾L»wJ.  ,u©lh« gF½ njtDila #d§fˬ ÉLjiyiaí« eyidí« F¿¤J¢ brh±Y»¬wJ (40-66).  vdnt ,ªj ,u©L gF½fS« ,u©L üyh¼Çaiu¡ F¿¥¾lɱiy.  Mdh± njitƬ mo¥gilƱ xnu Vrhah ,u©L br­½fis¡ bfhL¡»¬wh®.

• üyh¼ÇaǬ kh¦w¤ij¥ g¦¿ ,ªj ò¤jf¤½± ,jHh¼ÇaU¡FÇa vªjbthU F¿¥ò« ,±iy. ,ij¡ F¿¤J vªjbthU F¿¥ò« ,±yhj fhuz¤jh± ,¥ò¤jf« xnu M¼Çauh± vGj¥g£oU¡»wJ vdyh«.

• bkhÊÆa± x¥òilikf´ ò¤jf« KGtJ« fhz¥gL»wJ. (nridfˬ f®¤j® â ,µuntȬ gÇR¤j®) M»a th®¤ijf´ k¦W« ¼w¥ò brh¦bwhl®f´ Vrhah Ô®¡fjǼƬ òµjf« KGtJ« rkmsɱ g»®ªjË¡f¥g£L´sJ. ,Jî« xnu üyh¼Çaiu¡ bfh©L Vrhah vGj¥g£lj¦F Mjhu«.

• Vrhahɬ F«uh¬ njh±RU˱ ¾Çîf´ ,±iy. ,¥ò¤jf« ,ilbtË vJî« ,±yhk± mnj M¼Çauh±  vGj¥g£L´sJ.  ntW üyh¼Ça® vtnuD« ,Uªjh± gy ¾Çîf´ ,Uª½U¡F«.  ,½± ¾Çîf´ vJî« ,±yhj fhuz¤jh± ,J xnubahU M¼Çauh± vGj¥g£L´sJ.

• ò½a V¦ghL Vrhahɬ M¼Çaiu Vrhah v¬gjhfnt F¿¥¾L»wJ (k¤. 1 : 22-23 ; 3 : 3).

• ,naR »¿µJ/ r¤½a¤½¬ bgÇa nghjf®/ mtU« Vrhahɬ M¼Çaiu Vrhah v¬gjhfnt cW½gl¡ TW»wh®.

,ªj VG Éthj§fˬ mo¥gilƱ Vrhah Ô®¡fjǼƬ òµjf« xnubahU Vrhah v¬D« üyh¼Çauh± vGj¥g£L´sJ v¬gij eh« òǪJ bfh´»nwh«.

,¥ò¤jf¤½¬ neh¡f«

                   njt¬ btË¥gL¤½aij¥ nghy ѳfhQ« neh¡f§fSl¬ Vrhah ,¥ò¤jf¤ij vG½dh®.

• njtDila gÇR¤j¤ijí« mtUila k»ikiaí« btË¥gL¤jî«

• kD\Uila ght Ãiyia És¡fî«

• ghtÃiy¡fhd njtDila Ãaha¤Ô®¥ig btË¥gL¤jî«

• Û½ahd ,µuntyǬ Ûjhd njtDila ÉLjiyiaí« MÓ®thj§fisí« Ã¢ra¥gL¤jî« vG½dh®.

Vrhah ò¤jf¤½¬ rǤ½u¥ ¾¬dÂ

                   c¼ah (».K. 790-739) ôjhɬ xU e±y  ,uh#hthÆUªjh¬.  mt¬ j¬Dila v±iyfis bgÇa gilƬ _y« ÉÇth¡»dh¬.  mtD¡F¥ ¾¬ò/ mtDila kf¬ nahjh« ,uh#hthdh¬.  nahjhK¡F¥ ¾¬ò mtDila kf¬ Mfhµ ,uh#hthdh¬.  mt¬ xU nkhrkhd ,uh#hthÆUªjh¬ (2 ehsh. 26-32/ 2 ,uh#h. 15-20).

                   m¡fhy¤½± mÓÇah t±yurhf ,UªjJ.  ,µunt± (g¤J nfh¤½u§fˬ tl½ir ,uh÷Ía«) k¦W« ôjh (,u©L nfh¤½u§fˬ bj¬½ir ,uh÷Ía«) M»aitf´ mÓÇahî¡F¡ f¥g« f£L« ehLfshÆd.  ».K. 727-± mÓÇa ,uh#hthd ½¡yh¤ ¾nyr® III/ kuzkilªjh¬.  vdnt X¼ah (,µuntȬ ,uh#h) mÓÇahî¡F¡ f¥g« f£Ltij ÃW¤½dh¬.  vdnt Iªjh« r±kndrh® V (mÓÇa ,uh#h) ».K. 725-722-M« tUl§f˱ rkhÇahit K¦WifÆ£lh¬.  ,j¬ _y« rkhÇah (tl½ir ,uh÷Ía«) mÓÇahÉdh± njh¦fo¡f¥g£lJ.  r±kndrhU¡F¥ ¾¬ò (».K. 727-722) r®nfh¬ II (721-705 ».K.) ,uh#hthdh¬. (Vrh. 20 : 1).  r®nfhD¡F¥ ¾¬ò mtDila kf¬ rdbfÇ¥ ,uh#hthdh¬ (».K.705-681).

                   Mfh̬ kfdhd vnr¡»ahî« ».K.701-± rdbfÇ¥ò¡F¡ f¥g« f£Ltij ÃW¤½dh¬.  vdnt ».K.701-± rdbfÇ¥ vUrnyK¡F v½uhf K¦WifÆ£lh¬.  Mdh± njt¬ efu¤ij¥ ghJfh¤jh® (Vrh. 36-37). ».K. 686 tiu vnr¡»ah ôjhit M©lh¬.  mtDila kf¬ kdhnr j¬Dila jf¥gDl¬ ,izªj M£¼ahf 55 tUl§f´ M©lh¬. ¾¬ò mt¬ (kdhnr) Vrhah Ô®¡fjǼia¡ bfhiy br­jh¬.

Vrhah ò¤jf¤½¬ vËa RU¡f«

1. m¿Kf« k¦W« ,µuntȬ Ãiy (m½. 1-5)

2. njtDila ¼§fhrd¤ij¡ F¿¤J Vrhahɬ jÇrd« (m½. 6).

3. nk¼ah F¿¤j Ô®¡fjÇrd« (m½. 7-12).

4. njr§fˬ ÛJ njtDila MSif (m½. 13-35).

5. ôjhî¡F njtDila ÉLjiy (36-39)

6. cyf¤½± ,µuntÈDila miH¥ò (m½. 40-48).

7. ,u£¼¥ò¡fhd njtDila ½£l« (m½. 49-59).

8. tU§fhy k»ikƬ btË¥gL¤j± (m½. 60-66).

Vrhah ghl¡F¿¥ò

1. m¿Kf« k¦W« ,µuntȬ Ãiy (m½. 1-5)

                   c¼ah (».K.791-740)/ nahjh« (».K.740-436)/ Mfhµ (».K. 736-716) k¦W« vnr¡»ah (».K. 716-687) M»a eh¬F ,uh#h¡fˬ M£¼¡fhy¤½± Vrhah ,ªj btË¥gL¤j±fis¥ bgW»¬wh®.  c¼ahÉDila MSifƬ fil¼¥gF½Æ±/ mndfkhf ».K. 740-± mtDila kuz¤½¦F¥ ¾¬ò mt® j¬Dila CÊa¤ij¤ Jt§»dh® (6 : 1/8).

1. ,µuntÈDila MÉ¡FÇa Ãiy k¦W« kdª½U«òjY¡fhd njtDila miH¥ò – m½. 1

              ,µunt± v¬D« gj« ,§F ôjhɬ bj¬½ir ,uh÷Ía¤ij¡ F¿¥¾L»wJ (tr. 1).  #d§f´ njtidí« nkhnrƬ _y« vGj¥g£l mtUila Ãaha¥¾ukhz¤ijí« kwªjh®f´.  vdnt mt®fis kdª½U«òjY¡F miH¡f njt¬ Vrhahit¥ ga¬gL¤½dh®.  njt¬ ,ªj¤ njr¤ij¡ FHªijf´ nghy ghɤjh®/ Mdh± mJ mtU¡F Énuhjkhf¡ fyf« br­jJ.  mt®f´ j§fis ¼U·o¤jtiu KGtJkhf kwªjd®.  khL j¬ v#khidí«/ fGij j¬ M©ltŬ K¬diziaí« m¿í«; Mdh± ôjh j¬Dila  ¼U·ofiu kwªjJ (2-3).  mt®f´ nrhnjh« k¦W« bfhnkhuhî¡F x¥¾l¥gL»wh®f´.  ,²Éjkhd MÉ¡FÇa ÃiyƱ mt®fSila gÈf´ njtD¡F mUtU¥ghÆU¡»wJ (10-13).  njt¬ mt®fis MÓ®t½¥gj¦fhf kdª½U«ò«go miH¡»wh® (18-19).  mt®f´ kdª½U«g kW¤jnghJ/ njt¬ Ãaha¤Ô®¥ig¡ F¿¤J mt®fis v¢rǤjh® (20-21).

1. MÓ®thj¤½¦F K¬ò ¼£¼¥ò – m½. 2

              “ägndhŬ nfJU¡f´” ,uh#h¡fis¡ F¿¥¾L»wJ.  “ghrhŬ f®thÈ ku§f´” ,uhQt¤ jsg½fis¡ F¿¥¾L»wJ.  c¬djkhd g®tj§f´ k¦W« caukhd kiyf´ njr§fisí«/ g£lz§fisí« F¿¥¾L»wJ.  “ca®ªj nfhòu§f´” ¼y Ô®¡fjÇrd T¦Wf˱ ,uhQt mu©fis¡ F¿¥¾L»wJ (13-15).  #d§f´ njtD¡F¥ g½yhf j§f´ jiyt®fis e«¾dh®f´ (22).  ,uh÷Ía§fS«/ m½fhu§fS« jh³¤j¥gL« v¬W njt¬ mt®fis v¢rǤjh® (12).  fil¼ eh£f˱ (tr. 2)/ njt¬ kD\Dila v±yh k»ikiaí« mʤJÉ£L¤ j¬Dila ,uh÷Ía¤ij µjh¾¥gh® (kiyfS¡F nk± – vUrnyı ,uh÷Ía« = tr.2).  mªj ,uh÷Ía¤½± ,naR ,uh#hthf ,U¥gh® (tr. 3/ 11) m§nf í¤j§f´ ,U¥g½±iy (4).  ,¤Ô®¡fjÇrd« Ûfh 4 : 1-5 k¦W« xg½ah 15 M»aitfS¡F x¤jjhf c´sJ.

1. #d§fis e«¾aj¦fhf ôjh ÛJ njt Ãaha¤Ô®¥ò – m½. 3

              #d§fis njtDila th®¤ijƬgo MSif br­t½± ôjhɬ jiyt®f´ KGikahf njh±Éailªjd®.  mt®fis M£¼ br­jt®f´ bg©f´ k¦W« FHªijf´ (K½®¢¼ailahj jiyt®f´ – 4/ 12).  #d§f´ bgUiknahL Ml«gukhf th³ªjh®f´ (14-16).  vdnt ôjhɬÛJ tu¥ngh»w Ãaha¤Ô®¥ig¡ F¿¤J njt¬ mt®fis v¢rǤjh®.  ,ªj¤ Ô®¡fjÇrd« ».K. 586-± Ãiwnt¿aJ.  njtDila Ãaha¤Ô®¥¾dhY«/ í¤j§fËdhY« mndf bg©f´ j§fSila òU\id ,H¥gh®f´.  xUtU« mt®fis¤ ½Ukz« br­t½±iy (4 : 1).

1. ÓnahD¡F (vUrny«) th¡F br­a¥g£l MÓ®thj« – m½. 4

              njr¤½± M©fns ,±iy v¬D« fodkhd Ãiy tiu njt¬ mt®fis¤ j©o¤J Ãaha« ÉrhǤjhY« fil¼ eh£f˱ mt®fis kWgoí« MÓ®t½¥gh®.  tdhª½u ah¤½iuƱ njt¬ ,µuntiy¥ ghJfh¤jJ ngh± mt® vUrnyik¥ ghJfh¥gh®. (4 : 5/ 6 ; ah¤. 40 : 34-38).  mªj MÓ®thj¤½¬ eh˱/ “M©ltǬ »is” vUrnyı ,uh#hthf ,U¥gh®.  “M©ltǬ »is” tu¥ngh»¬w nk¼ahth»a ,naR »¿µJit¡ F¿¥¾L»wJ (11 : 1 ; 53 : 2 ; vnu. 23 : 5 ; 33 : 15 ; rf. 3 : 8).

1. fh£L¤ ½uh£ir¢ bro k¦W« ,µunt± x¥òilik – m½. 5

              ,J xU Ô®¡fjÇrd¥ ghl±.  ,J ½Ukz¥ ghliy¥ nghy Jt§F»wJ.  Mdh± ,µuntȬ kuz¤½¦fhd â Ãaha¤ Ô®¥ò xU kuz å£o¬ òy«g± ghlyhf Ãiwtil»wJ.  ,¥ghlȱ ,µuntȬ MÉ¡FÇa njh±Éia njt¬ Ô®¡fjǼƬ _ykhf vG¤JUthf És¡»dh®.  njt¬ ,µuntiy e±y ½uh£ir¢ broahf eh£o mjid v½ÇfËlÄUªJ ghJfh¤jh®.  Mdh± mJ njh±ÉailªJ fr¥ghd ½uh£ir¥ gH§fis¡ bfhL¤jJ (1-7).  vdnt njt¬ ,µuntY¡F v½uhf vG«¾ (25) ,µuntȬ ÛJ j¬Dila Ãaha¤Ô®¥ig m¿É¤jh® (8-30).  ,µunt± njtDila th®¤ijia¡ ifbfh´shj½dh± njtDila gh®itƱ KGtJkhf njh±ÉailªjJ.

2. njtDila ¼§fhrd¤ij¡ F¿¤J Vrhahɬ jÇrd« – m½. 6

                   c¼ah ,uh#h xU e±y ,uh#hthf fUj¥g£lh¬.  ».K. 740-± mt¬ kuzkilªjh¬.  mt¬ kuzkilªjnghJ njr¤½¬ tU§fhy¤ij¡ F¿¤J Vrhah ftiy¥g£lh®. mtUila ftiyia Ú¡Ftj¦fhf ,µuntiy bk­ahf/ ä½akhf MS« M©lt® ¼§fhrd¤½± c£fh®ª½U¡»wtuhf¤ njh¬¿dh®.  Vrhah M©ltǬ ,ªj¤ jÇrd¤ij¡ f©lnghJ njtDila gÇR¤j¤ijí« gÇR¤j njtD¡F K¬ghf¤ j¬Dila ght Ãiyiaí« òǪJ bfh©lh® (5).  vdnt mt® j¬Dila R¤jĬikia m¿¡ifÆ£lh®.  mt® j¬Dila mR¤j cjLfis (ght j¬ik) m¿¡ifÆ£l nghJ xU öj¬ mtiu¢ R¤jkh¡»dh® (5-6).  eh« e«Kila ght§fis m¿¡ifÆL« nghJ ,naR »¿µJɬ ,u¤j¤½¬ _ykhf njt¬ e«ik R¤½fÇ¡»wh® (1 nahth. 1 : 7-9).  mtiu¢ R¤jkh¡»a ¾¬ò njt¬ j¬Dila CÊa¤½¦fhd miH¥ig¡ bfhL¤jh®.  njtDila CÊa¤½¦F¢ br±y Vrhah ÉU¥gKilatuhf ,Uªjh® (8-9).  CÊa¤½± Vrhahɬ fU¤J bt¦¿ailaɱiy.  Mdh± njtDila miH¥ò Ãiwnt¿aJ.  mJngh± ekJ CÊa¤½¦F ekJ fU¤J¡f´ bt¦¿ahf ,U¥g½±iy.  Mdh± njtDila miH¥ò« njtDila th®¤ij¡F e«Kila m®¥gÂ¥ò« bt¦¿ahf ,U¡F«.  tu¥ngh»w Ãaha¤Ô®¥ig¡ F¿¤J v¢rÇ¥gJ« (11/ 12) ôjhɬ g£la¤jh± mÊahk± Û½ahÆU¥gt®fis¤ nj¦WtJ« mtUila CÊakhf ,UªjJ (13).

3. nk¼ahit¡ F¿¤j Ô®¡fjÇrd« – m½. 7-12

                   ,ªj m½fhu§f´ ¼y rǤ½u¥ ¾¬dÂfis¡ bfh©oUªjhY« K¡»akhf nk¼ahit¡ F¿¤J« mtUila ,uh÷Ía¤ij¡ F¿¤jJkhd Ô®¡fjÇrd§fSl¬ r«kªj¥gL»wJ.

1. A. ,«khDntȬ f¬Å¥ ¾w¥ig¡ F¿¤j Ô®¡fjÇrd« – m½. 7

vUrnyK¡F v½uhf xU K¦Wif ÓÇahth± ½£lÄl¥g£lJ (».K. 734).  m²ntisƱ í¤jij¡ F¿¤J Mfhµ ,uh#hî¡F¤ Ô®¡fjÇrd« ciu¡F«go Vrhahit mtUila ¼¬d ghyfDl¬ (nrah® ahN¥) njt¬ mD¥¾dh®.  ,¤njr§f´ njh¦fo¡f¥gL« v¬W Vrhah brh¬dh®.  ,¤Ô®¡fjÇrd« ».K. 732-± Ãiwnt¿aJ (2 ,uh#h. 16 : 9).  mÓÇahɬ ,uh#hthd ½¡yh¤ ¾nyr® jkµFɬ ,uh#hthd nu¢Óid¡ bfhiy br­jnghJ ,¬D« 65M©LfS¡F´ (734-65 = 669) tl½ir ,uh÷Ía« (v¥uhÞ«) mÊ¡f¥gL« v¬W mtU« Ô®¡fjÇrd« ciu¤jh® (8).  Mfhµ m¥nghJ 27 taJ´stdhf ,Uªjh¬.  mt¬ njtDila cjÉia e«òtj¦F¥ g½yhf mÓÇahɬ cjÉia e«¾dh¬.  vdnt mtDila mÉRthr¤ij¡ F¿¤J Vrhah v¢rǤjh® (9).  mtDila mÉRthr¤ij Ú¡F«goahf Vrhah xU milahs¤ij¡ nf£F«go T¿dh®.  Mdh± Mfhµ jª½ukhf milahs¤ij¡ nf£gj¦F kW¤jh¬ (10-12).  vdnt ôj®fˬ ,uh÷Ía¤½¦F (jh彬 å£lhnu) f¬Å¥ ¾w¥ò F¿¤j (7 : 14) KjyhtJ  milahs¤ij Vrhah bfhL¤jh®.

mt® ,u©lhtJ milahs¤ij MfhR¡F¡ bfhL¤jh®. (Ú – 17).  ,ªj¤ Ô®¡fjÇrd¤½¬go mÓÇah vUrnyik¤ jh¡F« 7 : 15-17-± F¿¥¾l¥g£L´s ¾´is tsU« K¬ò ,J r«gÉ¡F«.  7 : 16-± F¿¥¾l¥g£L´s ¾´is mndfkhf Vrhahîl¬ br¬w mtUila ¼¬d ghyfdhF« (7 : 3).  ,ªj¥ ghyf¬ e¬ik Ôik m¿í« msî¡F tsU« K¬ò mÓÇah jh¡F« (15).  ».K. 714-701-± mÓÇah vUrnyik¤ jh¡»a nghJ ,¤Ô®¡fjÇrd« Ãiwnt¿aJ. 

F¿¥ò : “bt©bz­ k¦W« nj¬” v¬D« brh¦bwhl® mªj¥ ghyf¬ ts®ªj gUt¤ij¡ fh£L»wJ.  nkY« bt©bz­ k¦W« nj¬ M»at¦iw¢ rh¥¾Lj± ôj fyh¢rhu¤½± ghLf´ Ãiwªj fodkhd th³¡ifia¡ F¿¥¾L»wJ.

1. B. mÓÇa gilbaL¥ig¡ F¿¤J¡ TLjyhd Ô®¡fjÇrd« – m½. 8

          ,ªj m½fhu¤½± (8 : 2) “tU§fhy milahs¤ij” (,«khDntȬ ¾w¥ò 7 : 14) k½¥¾Ltj¦fhf njt¬ xU cldo milahs¤ij¡ bfhL¤jh®. ,ªj cldo milahs« Vrhahɬ ,u©lhtJ kfŬ ¾w¥ò MF«.  mtD¡F knf® – rhyh± – m· – ghµ v¬D« bga® N£l¥gL«/ ,j¬ bghU´ “ÔÉukh­ bfh´isahFj±”.  ,¤Ô®¡fjÇrd milahs¤½¬go mÓÇah ,µuntiy Ó¡»u¤½± jh¡F«.  njt¬ ,¤Ô®¡fjÇrd¤ij¡ bfhL¤j nghJ Vrhah j¬Dl¬ ,u©L rh£¼fis it¤J¡ bfh©lh®.  ,ªj ,u©L rh£¼fS« ,ªj¤ Ô®¡fjÇrd btË¥gL¤jiyí« mj¬ ÃiwntWjiyí« rh£¼ahf m¿É¡f V¦gL¤j¥g£litf´.  cÇah/ ¾ujhd MrhÇa¬ (2 ,uh#h. 16 : 10-16) k¦W« rfÇah (2 ,uh#h. 18 : 2) M»a ,UtU« ,¤Ô®¡fjÇrd¤½¬ rh£¼fshf ,Uªjd®.  c©ikahd Ô®¡fjÇrd« v¥nghJ« FiwªjJ ,u©L neuo rh£¼f´ _y« rh¬wË¡f¥gL»wJ (cgh. 17 : 6)/ mJ ciu¡f¥gL« nghJ« ÃiwntW« nghJ« rh¬wË¡f¥gL»wJ.  Vrhah j¬Dila ,u©lhtJ kfid¤ j¬ kidÉ _y« bg¦wh®.  mt´ xU Ô®¡fjÇr¼Æ¬ kidÉahdgoah± Ô®¡fjǼahdt´ v¬W miH¡f¥g£lh´.  ,ªj¥ ghyf¬ m«kh/ m¥gh v¬W T¥¾l m¿í« K¬nd jkµFî« rkhÇahî« bfh´isÆl¥gL« v¬gnj mªj¤ Ô®¡fjÇrdkhf ,UªjJ.  ».K. 734-¬ k¤½a¥ gF½Æ± ,¤Ô®¡fjÇrd« bfhL¡f¥g£lJ.  x¬gJ khj§fS¡F¥ ¾¬ò (734+9  khj§f´ = ».K. 733)/ Vrhahî¡F xU kf¬ ¾wªjh¬.  mtD¡F xU taJ Mtj¦F K¬ò (».K. 733+1 = 732) ,¤Ô®¡fjÇrd« Ãiwnt¿aJ.  mÓÇah ».K. 732-± rkhÇahit¡ bfh´isÆ£lJ.  ,W½ahf ».K. 722-± rkhÇahit mJ mʤjJ.

1. 19-20 : f´s¤ Ô®¡fjǼf´ njtDila th®¤ijƬgo Ô®¡fjÇrd« ciu¥g½±iy. bk­ Ô®¡fjǼf´ v¥nghJ« njtDila th®¤ijƬgo ntjhfk¤½± vGj¥g£l th®¤ij¡F ,z¡fkhf Ô®¡fjÇrd« ciu¡»wh®f´ (8 : 16/ 20 ; nuhk. 12 : 6 ; 1 bfhÇ. 14 : 29).

1. ,«khDntȬ bj­åfK« kDêfK« btË¥gL¤j¥g£lJ – m½. 9

              ,U˱ ,U¡»w k¡fS¡F ,«khDnt± btË¢rkhf ,U¥gh®. ,¤Ô®¡fjÇrd« xJ¡f¥g£l gF½ahd fÈnyahɱ ,naR th³ªj th³¡ifíl¬ bjhl®òilaJ (tr. 2 : 5 ; 2 ,uh#h. 15 : 29 ; k¤. 4 : 14-16).  mt® jh彬 ¼§fhrd¤½¬ Û½UªJ MSif br­»¬w bgÇatuhÆU¥gh®.  ,¤Ô®¡fjÇrd¥ gF½ mtUila ,u©lh« tUifƱ ÃiwntW« (tr. 6/ 7 ; x¥. 15) tr. 9 : 6 ,«khDntY¡F g±ntW bga®fis¡ bfhL¡»wJ.  ,ªj brh¦bwhl®fˬ bga®f´ k¤½Æ±; “xU ghyf¬ ¾wªjh®” v¬D« brh¦bwhl® f¬Å¥ ¾w¥ò _ykhd ,«khDntȬ kD\ rhaiy¡ F¿¥¾L»wJ.  “xU Fkhu¬ bfhL¡f¥g£lh®” v¬D« brh¦bwhl® ½Çnaf¤Jt¤½¬ ,u©lh« eguhf ,U¡F« mtUila bj­åf¤ij¡ F¿¥¾L»wJ.  vdnt “xU ghyf¬ bfhL¡f¥g£lh®” v¬gJ ,«khDntȬ ¾w¥ig¡ F¿¥¾L»wJ (kÅj¥ ¾w¥ò).  “xU Fkhu¬ bfhL¡f¥g£lh®” v¬D« brh¦bwhl® ,«khDntȬ bj­åf¤ njh¦w¤ij¡ F¿¥¾L»wJ (,naR).  ,«khDntȬ ca®ªj Ãiyia És¡»a ¾¬ò/ Ô®¡fjǼ rkhÇah Ûjhd Ãaha¤Ô®¥ig¡ F¿¤J¤ Ô®¡fjÇrd« ciu¡»wh® (9 : 8-10 : 4).

1. Û½ahÆU¡F« ,µuntY¡F ,«khDntȬ MÓ®thj« – m½. 10

              ѳ¥goahj ,µuntiy ÃahaªÔ®¥gj¦F njt¬ mÓÇahit¥ ga¬gL¤½dh® (5-6).  Mdh± ,µuntiy mʤjj¦fhf mÓÇah bgUikíl¬ ,UªjJ (7-11).  njtid k»ik¥gL¤Jtj¦F¥ g½yhf¤ j¬Dila Ra t±yikah± ,µuntiy mʤjJ v¬W mÓÇah fU½aJ.  vdnt mÓÇahɬ bgUik¡fhf njt¬ mij ÃahaªÔ®¥ng¬ vd T¿dh®.  mÓÇahit ÃahaªÔ®¤j ¾¬ò (23-24) njt¬ ôjhɱ Û½ahÆU¥gt®fis¤ ½U«gî« MÓ®t½¥gh® (20-22).  ,ªj¤ Ô®¡fjÇrd« gh¾nyh¬ _y« mÓÇah njh¦fo¡f¥g£l nghJ Ãiwnt¿aJ.  Mdh± mjDila bgÇa msÉyhd ÃiwntWj± ,u©lh« tUifƱ ,U¡F« (20-22).

1. ,«khDntȬ MSif – m½. 11

              “<rhƬ moku¤JË®” v¬gJ ,«khDntiy â ,naR »¿µJ F¿¥¾L»wJ.  mt® <rhƬ Fkhudh»a jh彬 t«r¤½± ¾wªjh® (rf. 6 : 12 ; btË. 5 : 5 ; Vrh. 9 : 6-7 ; 11 : 10 ; k¤. 1 : 5 ; m¥. 13 : 23).  mt® ,uh#h½ ,uh#hthf¥ gÇR¤j MÉahdtuh± KGikahf m¾n\f« g©z¥gLth® (tr. 2 ; ÿ¡. 4 : 14 ; btË. 4 : 5)  gÇR¤j MÉahdtǬ ,ªj VG ÃiwîfS« mtUila MSifƱ btË¥gL¤j¥gL« (…hd¤ijí« cz®ití« mUS« MÉí«/ Mnyhridiaí«/ bgyidí« mUS« MÉí«/ m¿ití« f®¤jU¡F¥ ga¥gL»w ga¤ijí« mUS« MÉíkh»a f®¤jUila MÉahdt®).  ,J ,naR »¿µJɬ MÆu« tUl murh£¼Æ± ÃiwntW«.  ,ªj MSif Vnj¬ njh£l¤½± Mjh« ght« br­í« K¬ò ,Uªj Ãiyia Û©L« bfh©LtU« (5-8).   vdnt xU ¼W¾´is tYr®¥g¤Jl¬ Éisahl Koí«.

1. ,«khDntY¡F J½ – m½. 12

              “m¡fhy¤½ny” v¬D« brh¦bwhl® »¿µJ ,uh#hthf MÆu« tUl murh£¼Æ± ca®¤j¥g£oU¥gij¡ F¿¥¾L»wJ (2 : 11).  r®tnyhfK« ,«khDntiy¤ (,naR »¿µJ) J½¡F«.  mt® ÓnahÅÈUªJ cyf¤ij MSth®. (Ô®¡fjÇrd¤½± vUrny« g£lz« Ónahdhf F¿¥¾l¥g£L´sJ – 6).

4. njr§fˬ ÛJ njtDila MSif – m½. 13-35

                   ,ªj m½fhu§f˱ mu¼a± ß½ahf ,µunt± k¦W« vUrnyKl¬ bjhl®òila njr§fS¡fhd j¬Dila ½£l§fis njt¬ btË¥gL¤J»wh®. 

1. gh¾nyhD¡F v½uhf Ô®¡fjÇrd« – m½. 13

gh¾nyh¬ g£lz« gh¾nyhÅa rh«uh÷Ía¤½¬ jiyefuhf ,UªjJ.  njt¬ gh¾nyhid ÃahaªÔ®¥gh®.  Vbdű mJ ôj®fS¡F¡ F¿¥ghf vUrnyK¡F v½Çahf ,UªjJ.  gh¾nyhD¡F v½uhf nk½a®fis vG¥¾ njt¬ mij ÃahaªÔ®¥gh® (17).

1. ,µunt±/ gh¾nyh¬/ mÓÇah/ bgȵ½ah M»aitf´ Ûjhd Ô®¡fjÇrd§f´ – m½. 14

,µunt± (1-3) :  gh¾nyh¬ ¼iwÆU¥¾ÈU¡F« ,µuntiy njt¬ kWgoí« ½U«g¡ bfh©LtUth® (br¥. 2 : 7/ 9).  mndf cg¤½ut§fis¢ r»¤j ¾¬ò ,µunt± ,W½ahf¤ j¬Dila v½Çf´ midtiuí« MSif br­í«.

gh¾nyh¬ (4-23) :  ,¥gF½ gh¾nyhD¡F« mjDila J¬kh®¡fkhd ,uh#h¡fS¡F« v½uhd xU Ô®¡fjÇrd ghlyhF«.  ,¥gF½Æ± gh¾nyhŬ ,uh#h ÿ¼gU¡F x¥¾l¥g£oU¡»wh¬ (12-21).  ÿ¼g® rh¤jhdhf ,U¡»wh¬.  gh¾nyh¬ ,uh#hî¡F v½uhf Ô®¡fjÇrd¤ij¡ bfhL¡F« ntisƱ njt¬ ÿ¼gUila Fz§fisí« ÉGifiaí« btË¥gL¤½dh®.  vdnt rh¤jhDila Fz§fisí« mtDila ÉGif¡fhd fhuz¤ijí« ,¥gF½Æ± eh« òǪJbfh´s ,aY»wJ.

mÓÇah (24-27) :  v»¥½¬ MSif¡F¥ ¾¬ò mÓÇah xU bgÇa rh«uh÷Íakhf ,UªjJ.  mÓÇah gh¾nyhdh± njh¦fo¡f¥g£lJ.

bgȵ½ah (28-32) :  ».K. 716-± Mfhµ kuzkilªjh¬.  Vrhah mu¼a± T£lÂia¡ F¿¤J v¢rǤjh®.  bgȵ½ah mÓÇahî¡F v½uhf T£l mik¤jJ.  vdnt bgȵ½ahit¤ j©o¥gj¦F mÓÇahit njt¬ ga¬gL¤½dh® (tl¡F v¬gJ mÓÇahit¡ F¿¥¾L»wJ).

1. nkhth¾¦F v½uhd Ô®¡fjÇrd« – m½. 15-16

nyh¤Jî¡F mtDila Fkhu¤½f´ _y« ¾wªjt®f´ nkhth¾a®fshf ,Uªjd®.  (M½. 19 : 37).  mt®f´ v¥nghJ« ,µuntY¡F v½uhf xU K´ nghy fhz¥g£ld®.  nkhth¥ bgUikíl¬ ,UªjJ (16 : 6-8).  mt®f´ m¬Åa bj­t§fis tz§»d®.  vdnt mjDila mÊit¡ F¿¤J njt¬ brh¬dh®.

1. ÓÇah k¦W« ,µuntY¡F v½uhd Ô®¡fjÇrd« – m½. 17

(1-3) :  ÓÇah ,µuntȬ m©il ehlhf ,UªjJ.  jkµF mjDila jiyef®.  ÓÇah k¦W« ,µunt± (v¥uhÞ« – tr. 3 tl½ir ,uh÷Ía¤½¬ g¤J nfh¤½u§f´) M»aitf´ ôjhití« vUrnyikí« jh¡Ftj¦F ,izªJ bfh©ld®.  vdnt ÓÇahî¡F v½uhf njt¬ ,Uªjh®.  Vrhah brh¬dij¥ nghy ».K. 732-± ÓÇah mÓÇahÉdh± mÊ¡f¥g£lJ.

(4-14) : ,µunt± (tl½ir ,uh÷Ía«) vUrnyik¤ jh¡Ftj¦F ÓÇahîl¬ ,izªJ bfh©lJ.  nkY«/ ,µunt± (10 nfh¤½u§f´) j¬Dila ,u£¼¥¾¬ njtidí« bgyK´s f¬kiyiaí« (njtDila ghJfh¥ò) kwªjJ.  vdnt njt¬ ,µuntY¡F v½uhf ,Uªjh®.  ,W½ahf njt¬ brh¬dij¥ nghy ».K. 722-± mÓÇah ,µuntiy (g¤J nfh¤½u§fˬ tl½ir ,uh÷Ía«) KGtJkhf mʤjJ.

1. v¤½nah¥¾ahî¡F v½uhd Ô®¡fjÇrd« – m½. 18

».K. 715-± v¤½nah¥¾ahî« vnr¡»ahîl¬ ,izªJ mÓÇahî¡F v½uhf¡ T£l mik¤jJ.  v¤½nah¥¾ahîl¬ T£l mik¡f nt©lh« v¬W Vrhah _y« njt¬ vnr¡»ahit v¢rǤjh®.  Vbdű v¤½nah¥¾ah xU mÊî¡fhf it¡f¥g£oUªjJ.  njt¬ brh¬dij¥ nghy v¤½nah¥¾ah mÓÇa®fsh± njh¦fo¡f¥g£lJ.

1. v»¥J/ mÓÇah/ ,µunt± Ûjhd Ô®¡fjÇrd« – m½. 19

v»¥J (1-17 ) : njtDila #d§fis Kjyhtjhf xL¡»a xU tÈikahd ehlhf ,UªjJ.  MÆD« njt¬ v»¥ij ÃahaªÔ®¥gj¦F Koî br­jh®.  njt¬ Vrhahɬ _y« ciu¤jij¥ nghy v»¥J j©o¡f¥g£lJ. v»¥ij ÃahaªÔ®¥gj¦F njt¬ v¤½nah¥¾ahit¥ ga¬gL¤½dh®.  ».K. 711-± tÈik Ä¡f xU ehlhf v¤½nah¥¾ah cUth» v»¥ij¡ if¥g¦¿aJ.  mJ 60 M©Lfshf K¬ÅiyƱ ,UªjJ.

njtDila MÓ®thj« (19 : 18-25) :  tU§fhy¤½± v»¥J njtÅl¤½¦F¤ ½U«ò«.  ‘m¡fhy¤½±’ (21)/ v¬gJ mndfkhf nk¼ahɬ ,uh÷Ía¤ij¡ F¿¥¾L»wJ.  m²ntisƱ v»¥J k¦W« mÓÇah M»aitf´ Û©L« njtÅl¤½¦F¤ ½U«ò« (23).  mt®f´ njtÅl¤½¦F¤ ½U«ò»wgoÆdh± ,µuntYl¬ ,iz¤J njt¬ mitfS¡F cjÉ br­th®.

1. v»¥J k¦W« v¤½nah¥¾ah v½uhf KG Ô®¡fjÇrd« – m½. 20

njtid ÉRth¼¥gj¦F¥ g½yhf ,µunt± j¬id mÓÇahÉlÄUªJ ghJfh¡f v»¥J k¦W« v¤½nah¥¾ah M»aitfis e«¾aJ.  vdnt njt¬ Vrhah _y« ,¢br­½ia milahskhf btË¥gL¤½dh® (1-3).  Vrhah btW§fhyh± elªjJ nghy mÓÇa ,uh#hth± v»¥½a®fS« v¤½nah¥¾a®fS« m¼Çahî¡F¡ bfh©Lnghf¥gLth®f´.  v»¥½¬ ÉGifia¥ gh®¤J “eh§f´ v¥go ÉLÉ¡f¥gLnth«”?  v¬W ,µunt± fy¡f¤Jl¬ brh±Y« (6).

1. gh¾nyh¬/ Vnjh« k¦W« mu¾ah M»aitfS¡F v½uhd Ô®¡fjÇrd« (m½. 21)

1. 1-10 : “fl± tdhª½u«” gh¾nyhid¡ F¿¥¾L»wJ. ».K. 703-± gh¾nyh¬ mÓÇahɬ rdbfÇ¥ _y« njh¦fo¡f¥g£lJ.  ,¢br­½ vUrnyik¤ ½»yila¢ br­jJ (m½. 36/ 37 ; 2 ,uh#h. 18-19 ; 2 ehsh. 32 : 1-23).

1. 11-12 : ökh v¬gJ Vnjhik¡ F¿¥¾L»wJ. VnjhÄa®f´ ah¡nfh¾¬ rnfhjudh»a Vrhɬ t«r¤jhuhf ,Uªjd®. (M½. 32 : 3).

1. 13-17 : ½jhÅa® k¦W« nfjh® M»a t«r§f´ mu¾ahɬ Fofshf ,UªjJ (13/ 17). njkh v¬gJ ghiytd¢ nrhiyahf ,Uªj xU mu¾a g£lzkhF«.  mu¾a®f´ ,µuntY¡F v½Çfshf ,Uªjd®.  vdnt njt¬ mt®fis ÃahaªÔ®¥gh®.

1. vUrny« Ûjhd Ô®¡fjÇrd« – m½. 22

1. 1-14 – “jÇrd g´s¤jh¡F” vUrnyik¡ F¿¥¾L»wJ. ,¤Ô®¡fjÇrd« ».K. 701-± eilbg¦w rdbfÇ¥¾¬ gilbaL¥òl¬ bjhl®òilajhF« (21 : 1-10 ; 7 : 17).

vnr¡»ah njtD¡F ga¥gL»w ,uh#hthÆUªjh¬.  Mdh± vnr¡»ahɬ jf¥gdh»a Mfh¼¬ fhy¤½ÈUªJ #d§f´ njtÅlÄUªJ öukhf fhz¥g£ld®.  j§fis ¼U·o¤jtU¡F v½uhf (11) k¡f´ ,Uªjgoah± njt¬ mt®fis Ãahaª Ô®¥gh®.  vdnt vnr¡»ah mÓÇahɬ gilbaL¥ig v½®gh®¤jh®.  vdnt mt¬ vUrnyĬ j©Ù® ts« KjÈat¦iw K¬bd¢rÇ¡ifíl¬  ghJfh¤jh¬ (9-11 ; 2 ehsh. 32).

1. 15-19 – br¥dh ,uh#hɬ mukid bgh¡»\¡fhudhÆUªjh¬. (36 : 3 ; 37 : 2).  njtÅl¤½± mtD¡F ÉRthr« ,±yhjgoah± ÃahaªÔ®¡f¥gLth¬ (13/ 16).  ,tD¡F¥ ¾¬ tªj vÈah¡Ñ« njtD¡F c©ikí´stdhf ,Uªjh¬/  vdnt mt¬ MÓ®t½¡f¥gLth¬ (20-25).  Mdh± vÈah¡ÑK¡F mL¤J tU»wt®f´ ,tid¥ nghy c©ikahf ,U¡fkh£lh®f´.  vdnt mt®f´ Ú¡f¥g£L ÃahaªÔ®¡f¥gLth®f´ (25).

1. ÔUî¡F v½uhd Ô®¡fjÇrd« – m½. 23

ÔU k¦W« Ónjh¬ M»aitf´ nghÅÎahɬ m©il efu§fshf ,UªjJ.  Vrhahɬ fhy¤½± ÔU xU ¾u¼¤½¥ bg¦w fl¦fiu¥ gF½ahf¤ ½f³ªjJ.  MÆD« ,¥g£lz« nghÈ kj¤½¬ jh¡f¤ij¡ bfh©oUªjJ.  vdnt njt¬ ,j¦F Énuhjkhf ,Uªjh®.  gh¾nyh¬ mÓÇahth± mÊ¡f¥g£lJ nghy ,¥g£lzK« mÊ¡f¥gL« (13).  ».K. 332-± mby¡rh©luh± mJ KGtJkhf mÊ¡f¥g£lJ.

1. r®tnyhf¤½¬ Ûjhd Ãaha¤Ô®¥¾¬ Ô®¡fjÇrd« – m½. 24

r®tnyhf¤½¬ ÛJ« tu¥ngh»¬w Ãaha¤Ô®¥ig ,ªj m½fhu« KGikahf¡ F¿¥¾L»wJ.  vdnt ,ªj Ãaha¤Ô®¥¾¬ fhy« r®tnyhf¤ijí« cg¤½utfhy¤½± njt¬ ÃahaªÔ®¡F« nghJ fil¼¥ gF½Æ± r«gÉ¡fyh«.   mj¬ ¾¬ò »¿µJ ÓnahÅÈUªJ (vUrny«) MSif br­th®. (tr. 23).

1. njtid¤ J½¤j± – m½. 25

njtDila #d§fsh»a mid¤J¤ jiyKiwÆdU« njtid¤ J½¥gh®f´. mt®f´ midtUila Jau§fisí«/ f©Ù®fisí« mt®  Jil¥gh®.  mid¤J ÉRth¼fS« cÆ®¤bjGªj th³it rªnjh\¤Jl¬ mDgÉ¥gh®f´.  Vbdű njt¬ kuz¤ij ä½a fhykhf Ú¡» ÉLth® (8).

1. njt #d§fˬ ,u£¼¥¾¬ ghl± – m½. 26

bgyK´s efu¤½ÈUªJ (vUrny«) njtDila #d§f´ njtid¤ J½¤J njtD¡F ,u£¼¥¾¬ ghliy¥ ghLth®f´.  ,u£¼¡f¥g£l #d§f´ KGikahd rkhjhd¤ij¢ rªnjh\¤Jl¬ mDgÉ¥gh®f´.  rkhjhd¤½¦fhd v¾bua th®¤ij “rhnyh«” vdgJ Rf«/ ghJfh¥ò/ rªnjh\«/ ca®ªj th³¡if/ Ãiwî k¦W« rkhjhd« M»aitfis c´sl¡»aJ.

1. ,µuntiy kWgoí« nr®¤j± â njtDila #d§f´ – m½. 27

“m¡fhy¤½ny” v¬gJ ,µuntȬ #d§f´ v»¥J k¦W« mÓÇah M»aitfËÈUªJ k£Lk±y (12/ 13) mid¤J njr§fËÈUªJ« ½U«g¡ T£o¢ nr®¡f¥g£oU¡»w fhy¤ij¡ F¿¥¾L»wJ.  ½U«gî« T£o¢ nr®¡f¥g£oU¡»w ,µunt± e±y ½uh£r¢ bro¡F x¥¾l¥gL»wJ (2-6).  ,ªj ½U«gî« nr®¤jȬ nghJ ,µuntȬ mid¤J ght§fS« Ú¡f¥gL«.

ÈÉahjh¬ : ,J lnahdriu¡ (uh£rj g±È) F¿¥¾L»wJ v¬W ¼y® Ãid¡»wh®f´.  mid¤J¤ J¬kh®¡f m½fhu§fisí« F¿¥¾L»¬w xU f¦gid ÄUf« vd¢ ¼y® Ãid¡»wh®f´ (27 : 1).

1. v¥uhÞ« k¦W« vUrny« F¿¤j Ô®¡fjÇrd« – m½. 28

v¥uhÞ« kD\®f´ kJghd¥¾Ça®fS« f®¤jU¡F¥ ga¥gL»w ga« m¦wt®fshfî« ,Uªjd® (1-8).  Vrhah Ô®¡fjÇrd« ciu¤jnghJ mt®f´ gÇahr« br­jd®.  Ô®¡fjǼƬ _ykhf¤ j§f´ brhªj bkhÊƱ ngr¥g£l f®¤jUila th®¤ijia mt®f´ ftÅ¡fɱiy. vdnt njt¬ mt®fnshL nt¦WbkhÊƱ ngRth® v¬W Vrhah T¿dh® (9-13).  mt® Ô®¡fjÇrdkhf ciu¤jij¥ nghy ».K. 722-± nt¦WbkhÊia¥ ngR»w mÓÇa®f´ rkhÇahit â v¥uhÞ« mʤjd®.  v¥uhÞ« njtDila th®¤ij¡F¢ brÉ rh­¡fhjJ nghy ôjhî« brÉ rh­¡fɱiy.(16).  Mdh± mt®f´ v»¥Jl¬ xU cl¬go¡if br­J bfh©ld® (14-15).  v»¥J mt®fis¥ ghJfh¡F« v¬W mt®f´ e«¾d®.  Mdh± M©ltiu e«ò«go Vrhah nt©o¡ bfh©lh® (16- ½l mµ½ghuK´sJkhd _iy¡f±).  mt®f´ ÉRth¼¡fɱiyba¬wh± mt®f´ j©o¡f¥gLth®f´ (17-22).  cG»wtD¡F Mnyhrid bfhL¥gJ ngh¬w njt¬ jiyt®fS¡F Mnyhrid bfhL¡f t±yikí´stuhf ,U¡»wh® (23-29).

F¿¥ò : ,¢br­½f´ 28 : 1-33 : 24-± bfhL¡f¥g£L´sJ.  mndfkhd ,J vnr¡»ahÉDila MSifƬ ,W½ gF½nahL bjhl®òilaJ.

1. vUrnyK¡F v¢rÇ¡if – m½. 29

“mÇna±” v¬gj¬ bghU´ “f®¤jǬ ¼§f«” v¬gjhF«.  ,J vUrnyik¡ F¿¥¾L»wJ.  vUrnyĬ #d§f´ ѳ¥goahjt®fshf fhz¥g£ld® (9-16).  mt®f´ njtid¤ j§f´ cjLfËdh± Muh½¤jd®.  mt®f´ f®¤jUila r¤j¤½¦F brÉ rh­¡fhjgoah± mÓÇah _ykhf njt¬ mt®fis ÃahaªÔ®¥gh® (5-8).  ».K. 701-± mJ Ãiwnt¿aJ.  ,µunt± â vUrny« mjDila ѳ¥goahikƬ ÃĤjkhf mndf Kiwf´ njtdh± j©o¡f¥g£oUªjhY«/ mJ kWgoí« njtÅl¤½¦F¤ ½U«ò«.  ,ªj m½fhu¤½¬ fil¼ gF½ (17-24) tU§fhy¤½± ÃiwntW« (xg. 15).

1. vUrny« #d§fˬ fyfFz« – m½. 30/ 31

     mndf KiwÞLfS¡F¥ ¾¬ò«/ mt®f´ njtid ÉRth¼¥gj¦F« mtUila th®¤ijia e«òtj¦F« njtDila Mnyhridia V¦W¡ bfh´sɱiy (1/ 9/ 12).  Mdh± ghJfh¥ò¡fhf v»¥½l« Mnyhrid nf£lh®f´ (2-14/ 16/ 17 ; 31 : 1-3).  mt®f´ njtid ÉRth¼¤J mtÇlkhf¤ ½U«¾dh± mt® mt®fis MÓ®t½¤J ghJfh¥gjhf th¡Fj¤j« br­jh® (15/ 18-33 ; 31 : 4-9).

1. Ú½ k¦W« rkhjhd« F¿¤j Ô®¡fjÇrd« – m½. 32

jiyt®fS« òU\®fS« njtDila Mnyhridia¥ òw¡f¤jgoah± Vrhah µ½ßfËl« ng¼dh®.  Mdh± mt®fS« RféÉf´ v¬gij mt® f©lh® (9/ 10).  vdnt mt®fSila Rfth³î ÃahaªÔ®¡f¥gL« v¬W mt® brh¬dh® (9-14).  MÆD«/ f®¤jUila MÉahdt® C¦w¥g£oU¡F« nghJ M©lt® vUrnyik Ú½ahf rkhjhd¤njhL MSif br­th® (1-8/ 16-20).  tU§fhy¤½± ,naR murhS«bghGJ m§nf Ãiwthd rkhjhd« ,U¡F«. (18).

1. Jau¤½± nt©LjY« njtDila ghJfh¥ò« – m½. 33

njtDila #d§f´ (,µunt±) M©ltiu e«ò«nghJ K¬ò ôjhit¡ bfh´isÆ£l njr§f´ bfh´isÆl¥gL« (1/5/6).  ôjhɬ Jau ntisƱ Vrhah b#¾¤jh®.  òÇahj ghi\ia¥ ngR»w mt®fSila v±yh v½ÇfËlÄUªJ« njt¬ ôjhit ÉLÉ¥gh®. (19).  ôjhit¤ jh¡Ftj¦F í¤j¡f¥g± ,U¥g½±iy.  Vbdű njt¬ k»ikƬ ,uh#hthf MSif br­th® (17-24).  ,J mndfkhf MÆu« tUl murh£¼Æ± ÃiwntW«.

1. njr§fˬ Ûjhd Ãaha¤Ô®¥¾¬ RU¡f« – m½. 34

njr§fS¡F Énuhjkhf mndf Ô®¡fjÇrd§f´ brh±y¥g£L´sJ (13 : 1-23 : 18).  ,ªj m½fhu¤½± brh±y¥g£l mªj Ãaha¤Ô®¥òfis Vrhah ½U«g¢ brh±»wh®.  njtD¡F v½uhf v¥nghJ« bra±g£l xU njr« Vnjh« MF«.  VnjhÄa®f´ Vrhɬ t«rhtÊÆd® Mth®f´. (xg. 10/ 11).  ,§nf Vnjh« J¬kh®¡fkhd njr§fis¡ F¿¥¾L»wJ.

1. ÓnahŬ (vUrny«) tU§fhy k»ikƬ th¡Fj¤j« – m½. 35

njr§fˬ Ûjhd Ãaha¤Ô®¥òfis Ãiwnt¦¿a ¾¬ò M©lt® Ú½nahL« rkhjhd¤njhL« MSif br­th®.  ,¤Ô®¡fjÇrd¤½¬ ¼y c©ikf´ ,naRɬ CÊa¤½± Ãiwnt¿ÆUªjhY« (3-6)/ mndf neh¡f§f´ tU§fhy¤½± »¿µJ ÓnahÅÈUªJ MSif br­í«nghJ Ãiwnt¦w¥gL«. (1/6-10).

5. ôjhî¡F njtDila ÉLjiy – m½. 36-39

                   ,ªj m½fhu§f´ njh±É¡fhd Ãaha¤Ô®¥¾¬ Ô®¡fjÇrd§fS¡F« (m½. 1-35)/ tU§fhy¤½± njtDila #d§fS¡F MWjiy (m½. 40-66)/ th¡Fj¤j« bfhL¡»w Ô®¡fjÇrd gF½¡F« ,ilna fhz¥gL»w xU rǤ½u És¡f br­½ahf ,U¡»wJ.  ,ªj rǤ½u¥ ¾¬d 2 ,uh#h. 18-20-± ju¥g£L´sJ.

1. rdfÇ¥¾lÄUªJ vUrnyĬ ÉLjiy – m½. 36/ 37

              rdbfÇ¥ mÓÇahɬ ,uh#hthÆUªjh¬.  mt¬ mndf giHa efu§fis¡ if¥g¦¿ mʤJÉ£L yhÑirí« bfh´isÆ£lh¬.  ¾¬ò mt¬ j¬Dila ,uhQt jsg½Æ¬ jiyikƱ xU K¦Wifia vUrnyK¡F v½uhf ngh£lh¬. (u¥rh¡nf – v¬D« g£l¥bga® jiytD¡F bfhL¡f¥g£l bga® â ,j¬ bghU´ ntiyah£fS¡F¤ jiyt® m±yJ gil¤jsg½).  mt¬ v¾bua bkhÊƱ ng¼ ôj #d§fisí« ôj ngh®åu®fisí« Äu£odh¬ (11-20).  mt¬ mÓÇahɬ bt¦¿ia¥ bgUik¥gL¤½ ng¼dh¬ (4-6).  mt¬ vUrnyik¤ jh¡Ftj¦F¤ ½£lÄ£lh¬.  Vbdű vnr¡»ah j¬ jf¥gdh»a Mfhµ mÓÇahî¡F¡ f¥g« f£odJnghy f¥g« f£lɱiy.  mj¦F¥ g½yhf vnr¡»ah mÓÇahit v½®¥gj¦F v»¥Jl¬ T£l mik¤jh¬ (5/ 6).  vdnt mÓÇah vnr¡»ahî¡F v½uhf tªjJ.

              MÆD«/ vnr¡»ah mtDila Äu£lY¡F m¨rɱiy.  Mdh± njtid e«¾dh¬ (36 : 7/15/18).  mt¬ VrhahÉl« Mnyhrid nf£lh¬.  mÓÇahɬ K¦WifÆÈUªJ vUrny« ghJfh¡f¥gL« v¬W Vrhah Ô®¡fjÇrd« ciu¤jh®.  (37 : 21-35).  vnr¡»ahî« njtÅl« É©z¥g« br­jh¬ (37 : 8-20).  Vrhah ciu¤jij¥ nghy r«gɤjJ.  rdbfÇ¥ xU tjª½ia¡ nf´É¥g£L¤ j¬ jiyef® ÃÅnt¡F¤ ½U«¾¥ nghdh¬.  mt¬ m§nf bfhiy br­a¥g£lh¬.  ,²Éjkhf vUrny« ghJfh¡f¥g£lJ.

1. Éah½ÆÈUªJ vnr¡»ahî¡F ÉLjiy – m½. 38-39

              vnr¡»ah kuz¤J¡nfJthd Éah½¥g£oUªjh¬.  MÆD« mt¬ njtÅl« É©z¥g« br­jh¬ (2/ 3).  mt¬ É©z¥g« br­jgoah± njt¬ mtDila É©z¥g¤ij¡ nf£L mtDila th³ehis 15 M©Lf´ T£o¡ bfhL¤jh®.  ,ªj m¦òjkhd Rf¤½¦F NÇa¡fofhu¤½¬ milahskhf NÇa¡fofhu¤½¬ ghifia¥ ¾¬òwkhf¤ ½U¥¾ ,a¦ifÆÈUªJ xU m¦òjkhd milahs¤ij njt¬ bfhL¤jh®.  Rfkilªj ¾¬ò mt¬ njtid¤ J½¤jh¬.

              vnr¡»ah bg¦w ÉLjiyia¡ nf´É¥g£l gh¾nyhÅahɬ ,uh#h mtid th³¤j j¬Dila ¾ujhÅfis vnr¡»ahÉl¤½¦F mD¥¾dh¬.  mt®f´ tªjnghJ vnr¡»ah bgh¡»\rhiyia mt®fS¡F¡ fh£odh¬ (2).  ,J vnr¡»ah br­j Äf¥bgÇa mu¼a± jtwhf ,UªjJ.  mt¬ njtDila Mya¤½¬ bgh¡»\rhiyia mt®fS¡F¡ fh£o¡ bfhL¤½U¡f¡TlhJ.  vdnt ,ªj bgh¡»\§f´ mid¤J« gh¾nyhD¡F¡ bfh©L ngh¡f¥gL« v¬W Vrhah Ô®¡fjÇrd« ciu¤J v¢rǤjh®.  Vrhah Ô®¡fjÇrd« ciu¤jij¥ nghy gh¾nyhŬ ,uh#hth»a neòfh¤ne¢rh® vUrny« Mya¤½¬ bgh¡»\§fis¡ bfh´isÆ£lh¬.  Vrhahɬ ,ªj¤ Ô®¡fjÇrd« 100 M©LfS¡F¥ ¾¬ò Ãiwnt¿aJ.

F¿¥ò :  Vrhah ,µuntȬ ght§fis¡ F¿¥¾£L ght¤½¦fhd njtDila Ãaha¤Ô®¥ig 1 Kj± 39 (40 : 2) m¿É¤jh®.  ¾¬ò 40-66 m½fhu§f´ tiu mt® njtDila #d§fis MWj±gL¤J»wh® (40 : 1/ 2) c¦rhf¥gL¤J»wh® (60 : 1).  Mfnt Vrhahɬ ò¤jf¤½¬ ,¢br­½¥ gF½ (40-66) “MWjȬ br­½” gF½ v¬W m¿a¥gL»wJ.

6. cyf¤½± ,µuntÈDila miH¥ò – m½. 40-48

                   ,ªj trd¥ gF½f˱ njt¬ r®tnyhf¤½¬ ¼U·ofuhfî« MSeuhfî« F¿¥ghf ,µuntȬ cwɱ bjhl®ògL¤½¡ Tw¥g£L´sh®.  ,µunt± njr« cy»± njt f£lisia¢ br­í« njtDila gÂahshf ¼¤jÇ¡f¥g£L´sJ.

1. njtDila miH¥¾¬ neh¡f« – m½ 40-44 : 22

              njt¬ ,§nf ¼U·ofuhf (40 : 28 ; 41 : 20 ; 43 : 1/ 7/ 15)/ …hdKilatuhf (40 : 12-14)/ gÇR¤juhf (40 : 25 ; 43 : 3)/ ä½akhdtuhf (41 : 4 ; 44 : 6)/ ÉLÉ¡»wtuhf (41 : 14)/ ,u£rfuhf (43 : 3)/ ,uh#hthf (43 : 15) Tw¥gL»wh®.  ,µunt± mtǬ gÂahsuhf¡ Tw¥g£L´sJ (41 : 8 ; 44 : 1/ 21).  cy»± njtD¡F¢ rh£¼ahf ,U¡F«go ,µunt± xU jÅ¥g£l ÉnrΤj neh¡f¤½¦fhf òw#h½fS¡F xU btË¢rkhf (42 : 6) miH¡f¥gL»wJ (41 : 9 ; 42 : 6 ; 43 : 1/ 10).  ,ªj Énr\ miH¥ò bg¦wgoah± ,µunt± cy»¬ ¾w njr§fS¡F njtDila J½ia¢ brh±y nt©L« (43 : 21).

              njtDila ÉnrΤj gÂahs¬ : 42 : 1-4-± “gÂahs¬” v¬D« gj« ,§F nk¼ahit¥ g¦¿a xU Ô®¡fjÇrdkhf¡ Tw¥gL»wJ.  ,ªj¥ gÂahs¬ ,naR »¿µJití« (nk¼ah) mtUila CÊa¤ijí« F¿¥¾L»wJ.

44: 2 – ba\&u¬ v¬D« gj« ,µuntiy m¬òl¬ br±ykhf miH¡f¥ ga¬gL¤j¥gL»wJ.

1. j¬ CÊaD¡F (,µunt±) M©ltUila ÉLjiy – m½.44 : 23-47 : 15

              òw#h½fS¡F btË¢rkhf ,U¡F«go njt¬ ,µuntiy miH¤jh® (42 : 6).  .Mdh± mJ #h½fS¡F xËahÆU¡fɱiy (K¬kh½Ç njrkhf ,U¡fɱiy).  vdnt njt¬ mij ÃahaªÔ®¤jh® (m½. 1-39).  MÆD« njt¬ ,µuntiy mjDila mid¤J ght§fËÈUªJ« njh±ÉÆÈUªJ« xU eh´ ÉLÉ¥gh® (40 : 2).  njt¬ j¬Dila k»ik¡fhf ,µuntiy¤ ½U«gî« òJ¥¾¥gh®. (44 : 21-23).  ,µuntÈDila ght¤½ÅĤj« mJ ».K. 605ÈUªJ Mu«¾¤J gh¾nyhű ¼iwÆU¥ò¡F¢ br¬wJ.  MÆD« ,ªj¤ njr¤ij mjDila moik¤jd¤½ÈUªJ ÉLÉ¥ng¬ v¬W njt¬ th¡Fj¤j« br­jh®.  ,µuntiy mjDila moik¤jd¤½ÈUªJ ÉLÉ¥gj¦F njt¬ bg®¼a ,uh#hth»a nfhnuir ga¬gL¤½dh® (44 : 28 ; 45 : 1-5).  nfhnu¼¬ _ykhf njt¬ j¬Dila CÊadh»a ,µunt± njr¤ij ÉLɤjh®.

F¿¥ò :  Vrhah nfhnuir¡ F¿¤J¥ bga® F¿¥¾£L¤ Ô®¡fjÇrd« ciu¤jh®.  Rkh® 100 M©LfS¡F¥ ¾¬ò nfhnuµ ¾wªjh¬.  45-M« m½fhu¤½± Vrhah Ô®¡fjÇrd« ciu¤jij¥ nghy nfhnuµ bg®¼ahɬ ,uh#hth» ,µuntiy moik¤jd¤½ÈUªJ ÉLɤjh¬.  ¾u¼¤½ bg¦w ôj tuyh¦wh¼Ça® nahrgµ Vrhah 45-¬ tuyh¦W ÃiwntWjiy¡ F¿¥¾£L´sh®.  nfhnuR« m¾n\»¡f¥g£lt¬ v¬W miH¡f¥gL»wh¬ (45 : 1).  Vbdű njt¬ mtid¡ F¿¥¾£l k¦W« ¼w¥ò¥ g¡F¥ ga¬gL¤½dh® (45 : 14-25).

46-M« m½fhu¤½± Vrhah nghÈ bj­t§fËlÄUªJ njtid ntWgL¤½¡ fhz mitfSl¬ x¥¾L»wh® (ng± k¦W« nengh M»aitf´ gh¾nyhÅa É¡»uf bj­t§f´).  Vrhah ciu¤jij¥ nghy ».K. 539-± gh¾nyh¬ uh¢¼a« nfhnu¼¬ _y« njh¦fo¡f¥g£lJ.

1. rªnjh\¥gL«go¡F ,µuntY¡F njt¬ miH¥ò – m½. 48

              r®tt±yikí´s njt¬ (48 : 1-13) ,µuntiy moik¤jd¤½ÈUªJ ÉLÉ¥gj¦F nfhnuir ga¬gL¤½dh® (48 : 14-16).  ,¥nghJ j§fSila ÉLjiyia¡ F¿¤J rªnjh\¥gLtj¦F njt¬ ÉLÉ¡f¥g£l #d§fis miH¡»wh® (20).  mt®f´ ѳ¥goªjh± njt¬ rkhjhd¤ij th¡Fj¤j« br­»wh® (19/ 19).  Mdh± kdª½U«ghjt®fËdh±  m§nf rkhjhd« ,U¥g½±iy (22).

7. njtDila ,u£¼¥¾¬ ½£l« – m½. 49-59

                   ,ªj m½fhu§f´ gÂahsǬ ghl±fis¡ bfh©L´sJ.  ,µunt± njrK« njtDila gÂahsdhf ¼yntisf˱ Tw¥g£L´sJ.  k¦w ntisf˱ nk¼ahɬ â ,naR »¿µJ (49 : 6  ; ÿ¡. 2 : 32) cyf CÊa¤ij¡ F¿¥¾L« t©z«/ Ô®¡fjÇrd§f˱ njtDila gÂahsdhf nk¼ah F¿¥¾l¥g£L´sh®.

1. òw#h½fS¡F¥ gÂahs® v¬gtnu ,µuntȬ e«¾¡if – m½. 49/ 50

              njt¬ ,µuntiy¤ j¬Dila gÂahsdhf¥ ga¬gL¤½aij¥ nghy nk¼ah òw#h½fS¡F mtUila gÂahsdhf ,U¥gh® (49 : 6 ; ÿ¡. 2 : 32).  nkY« nk¼ah ,µuntȬ e«¾¡ifahf ,U¥gh®.  Vbdű ,µunt± mtUila ,u£¼¥¾Y« nghjf¤½Y« k»³¢¼ailí«.  (49 : 7 – 13 ; 50 : 4).  njt¬ nk¼ahɬ _ykhf ,µuntY¡F¤ j¬Dila ,u¡f¤ij¡ fh£Lth®.  mt®fis mt® kw¥g½±iy (49 : 14-26).  gÂahsuh»a nk¼ah ,§nf ghLgL»wtuhfî« ¼¤jÇ¡f¥gL»wh® (50 : 6 ; k¤. 26 :  67 ; 27 : 26/ 30).

1. ,u£¼¥¾¬ _ykhf ÓnahD¡F njt MWj± – m½. 51 : 1-52 : 12

              ,¥gF½Æ± njt¬ j¬Dila ä½a ,u£¼¥ig¡ F¿¤J m¿É¤J¤ j¬Dila #d§fis¤ nj¦W»wh® (51 : 6/ 8 : 52 : 7).  njt¬ ÓnahD¡F â vUrny« mUS»w ,u£¼¥ig¡ f©L rfy njr§fS« m½rÆ¡F« (52 : 10).  nk¼ahɬ MSifƱ ,U¡F« Ãiwthd ,u£¼¥igí« gh¾nyhÅa ¼iwÆU¥¾ÈUªJ ½U«òjiyí« Vrhah ,§nf Ô®¡fjÇrdkhf ciu¡»wh® (52 : 3-12).

1. ght« Rk¡»w gÂahsǬ _y« ,u£¼¥ò – m½. 52 : 13-53 : 12

              ,naR »¿µJɬ ÉLjiy¥ gÂƬ ¼w¥g«r§fis ,¤Ô®¡fjÇrd« m½fkhf¡ F¿¥¾L»wJ.  mJ ghLr»¤jiyí«/ bt¦¿ahd kuz¤ijí« (53 : 4/ 5). mtUila cÆ®¤bjGjiyí« F¿¤J¡ TW»wJ (53 : 10).  »¿µJ ,µuntY¡F k£Lk±y r®tnyhf¤½¦F« ,u£¼¥ig¡ bfh©L tU»wh® (52 : 15 ; 53 : 11/ 12 ; nuhk. 5 : 1).

1. ,u£¼¥ò¡fhf njtDila miH¥ò – m½. 54-55

              njt¬ k£Lnk bk­ahd ,u£¼¥ò¡F Mjhukhf ,U¡»wgoah±/ mt® j¬Dila ,u£¼¥ig V¦W¡ bfh©L m½± fËTU«go #d§fis miH¡»wh®. (54 : 1-3 ; 55 : 1-3).  m¿¡ifÆL»w #d§fis mt® k¬Å¥gh® (55 : 6/ 7).  mtUila ,u£¼¥¾¬ ½£l« e«Kila ½£l§fis¥ gh®¡»Y« ca®ªjjhf¡ fhz¥gL»wJ. (5 : 8/ 9).

1. òw#h½fS¡F njtDila ,u£¼¥ò (m½. 56 : 1-8)

              njtDila ,u£¼¥ò ,µuntyU¡F« òw#h½fS¡F« bfhL¡f¥gL«.  nk¼ahɬ MSifƱ mt®f´ midtU« ,izªJ njtid¥ gÇR¤j g®tj¤½± Muh½¥gh®f´ (7).  

1. ,u£¼¥¾¬ njit – m½. 56 : 9-57 : 21

              #hk¡fhu¬ k¦W« nk­¥g®f´ v¬ngh® ,§F ,µuntȬ jiyt®fis¡ F¿¥¾L»wJ. (56 : 10/ 11).  mt®f´ ght« Ãiwªj th³¡if th³ªjd®.  #d§f´ J¬kh®¡fkhf th³ªjd® (57 : 5).  mt®fSila ght§fËdh± th³É± rkhjhd« ,±iy. (57 : 21).  njtDila rkhjhd¤ij mt®fSila th³É± bg¦W¡ bfh´s ,u£¼¥ò njit.  mt®f´ j§fSila ,u£¼¥ò¡fhf kdª½U«¾ njtid ÉRth¼¡f nt©L« (57 : 18/ 19).

1. njtDila ڽƬ _y« KGikahd ,u£¼¥ò – m½. 58-59

              ,µunt± #d§f´ cgthr¤½¬ _yK« rkarl§Ffis Ãiwnt¦Wtj¬ _yK« rka th³î th³ªjd®.  Mdh± xU ghÉÆDila bgausÉyhd rka bra±ghLf´ njtD¡F¤ ½U¥½ia¡ bfhL¥g½±iy. (58 : 1-8).  njtDila gh®itƱ midtU« ghÉf´ (59 : 4/ 5 ; nuhk. 5 : 23).  vdnt ,u£¼¥ò e«ÄlÄUªJ öukhf ,U¡»wJ (59 : 11/ 12).  ,ªj gÇjhgkhd ÃiyƱ kÅjDila ,u£¼¥ò¡fhf nt©Lj± br­a njt¬ xU k¤½aµjiu v½®gh®¡»wh®.  xUtU« ,±iy.  vdnt njt¬ jhnk j«Kila ڽƬ _y« ,u£¼¥ig¡ bfh©L tU»wh® (59 : 16).  njtDila ,ªj Ú½ ,u£rf® _y« kD\D¡F¡ »il¡»wJ.  ,ªj njt Ú½ia¥ ghÉfsh»a ek¡F¡ bfh©LtU« th¡Fj¤j« br­a¥g£l ,u£rf® ,naR »¿µJ k£Lnk (m¥. 4 : 12).  mtiu ÉRth¼¥gj¬ _y« mid¤J ghÉfS« KGikahd ,u£¼¥ig¥ bgW»¬wd®.

8. tU§fhy k»ikƬ btË¥gL¤j± – m½. 60-66

              ,µunt± njtD¡F c©ikahf ,U¡fɱiy.  #d§fˬ RaÚ½í« ,µuntȬ RaÚ½í« njtD¡F K¬ò mG¡fhd fªijahf ,U¡»wJ (64 : 6).  ,µunt± c©ika¦wjhf ,UªjhY« mj¦F¥ g½yhf njt¬ c©ikí´stuhf ,U¡»wh® (63 : 1-65 : 16).  njt¬ c©ikí´stuhf ,U¡»wgoah± njt¬ ,µuntiy MÓ®t½¤J mjDila mid¤J v½ÇfËlÄUªJ Û©L« fh¥gh¦¿ ,u£¼¥gh®. (61-62).  mJ ,µuntY¡F MÓ®thj¤½¬ fhykhf ,U¡F« (61 : 1-3).  njtDila #d§f´ njtDila ,u£¼¥igí« Ú½iaí« rªnjh\khf mDgÉ¥gh®f´ (61 : 1-10).  nk¼ahÉDila MSifƬ ѳ ,µunt± kWgoí« ¾ufh¼¡F« (60 : 1-2).  mid¤J njr§fS« vUrnyı â Ónah¬ ,µuntȬ btË¢r¤½¦fhf tU« (60 : 14).  ,ªj MÓ®thj« ò½a ¼U·o¥òl¬ c¢r¤ij milí« (66 : 17).  ,ªj ò½a KiwƱ mid¤J jtwhd MuhjidfS« Ú¡f¥gL« (66 : 1-4).  ,ªj MÓ®thj« ÃiyahdJ (66 : 22/ 23).  Mdh± m¡»uk¡fhu®f´ ÃahaªÔ®¡f¥gLth®f´ (24).  njtDila #d§f´ njtDila MÓ®thj§fSl¬ ,U¥gh®f´ (65 : 17-66 : 24).  ,J ,µuntȬ tU§fhy k»ikahf ,U¡F«.

Vrhahɬ Ô®¡fjÇrd§fˬ RU¡f«âbjhF¥ò

1. A. VrhahÉDila th³eh˱ Ãiwnt¿a Ô®¡fjÇrd§f´

1. ÓÇah k¦W« ,µunt± gilbaL¥¾ÈUªJ ôjh ghJfh¡f¥gL« (7 : 4/ 16).

2. ÓÇah k¦W« ,µunt± (g¤J nfh¤½u§fˬ tl½ir ,uh÷Ía«) mÓÇahÉdh± mÊ¡f¥gL« (8 : 4 ; 17 : 1-14 ; 28 : 1-4).

3. mÓÇah njr« ôjh ÛJ gilbaL¡F« (8 : 7/ 8).

4. mÓÇahÉDila gilbaL¥¾ÈUªJ vUrny« ghJfh¡f¥gL« (37 : 33-35).

5. nkhth¥ mÓÇahÉdh± _¬W M©LfS¡F´ mÊ¡f¥gL« (15-16).

6. v»¥J k¦W« v¤½nah¥¾ah mÓÇahÉdh± njh¦fo¡f¥gL« (18 – 20)

7. mu¾ah ÃahaªÔ®¡f¥gL« (21 : 13-17).

8. ÔU mÊ¡f¥gL« (23 : 1-12).

9. vnr¡»ahÉDila th³eh´ Ú£o¡f¥g£lJ (38 : 5).

10. mÓÇah njtdh± mÊ¡f¥gL« (10 : 5-34 ; 14 : 24-27 ; 30 : 27-33 ; 37 : 6).

B. VrhahÉDila th³ehS¡F¥ ¾¬ò Ãiwnt¿a Ô®¡fjÇrd§f´

1. ôjhÉDila gh¾nyhÅa ¼iwÆaU¥ò (3 : 1-8 ; 5 : 26-30 ; 22 : 1-14 ; 39 : 5-7).

2. nfhnu¼¬ _y« gh¾nyhŬ ÉGif (13 : 17-22 ; 14 : 1-23 ; 21 : 2 ; 46 : 11 ; 48 : 14).

3. gh¾nyhDila mÊî (13 : 20-22 ; 47 : 1-15).

4. nfhnu¼¬ bt¦¿f´ (41 : 2/ 3 ; 44 : 28 ; 45 : 1-4).

5. nfhnu¼¬ MizƬ _y« ôj®f´ vUrnyK¡F¤ ½U«òj± (44 : 38 ; 45 : 13) k¦W« mjDila k»³¢¼ (48 : 20 – I r§. 126-cl¬ x¤J¥gh®¡fî«).

6. ÔU òJ¥¾¡f¥g£lJ (23 : 13-18).

7. VnjhĬ Ãuªjukhd mÊî (34 : 5-17).

8. ,naR »¿µJɬ ¾w¥ò/ th³¡if/ ghL/ kuz«/ cÆ®¤bjGj±/ gunkWj± k¦W« ca®¤j¥gLj± (7 : 14/ 15 ; 9 : 1/2/6 ; 11 : 1/ 2 ; 35 : 5/ 6 ; 42 : 1-3 ; 50 : 4-6 ; 52 : 13-15 ; 53 : 2/ 10-12/ 15 ; 61 : 1/ 2).

9. nahth¬ µehgfŬ CÊa« (Vrh. 40 : 3-5).

C. Vrhahɬ (tU§fhy¤½±) Ãiwntwnt©oa Ô®¡fjÇrd§f´

1. ,µuntȬ cg¤½ut« (Vrh. 2 : 10-22 ; 13 : 6-13 ; 24 : 1-23 ; 26 : 20/ 21 ; 34 : 1-10 ; 51 : 6).

2. cg¤½utfhy¤½¬ ,W½Æ± m®bkfnjh¬ í¤j« (Vrh. 34 : 1-10 ; 42 : 13/ 14 ; 63 : 1-6 ; 66 : 15/ 16).

3. MÆu« tUl murh£¼ (Vrh. 2 : 2-4 ; 4 : 2-6 ; 11 : 6-10 / 12 ; 14 : 3/ 7/ 8 ; 19 : 18-25 ; 29 : 18 ; 30 : 19/ 23-26 ; 32 : 18 ; 35 : 1-10 ; 40 : 4/ 5 ; 42 : 13/ 14/ 16 ; 44 : 23 ; 49 : 10-13 ; 51 : 3/ 11 ; 52 : 1/ 6-10 ; 56 : 6-8 ; 59 : 20/ 21 ; 60 : 1-3/ 11-13/ 19-22 ; 62 : 1-4 ; 63 : 1-6 ; 65 : 18-25 ; 66 : 10/ 12/ 15/ 16/ 23

vnuÄah Ô®¡fjǼƬ òµjf«

M¼Ça®

                   ,±»ahɬ Fkhudh»a vnuÄah ,¥ò¤jf¤½¬ M¼ÇaU« Ô®¡fjǼíkhth®.  mt® MrhÇa t«r¤½± ¾wªjh®.  mt® vUrnyK¡F 5 ».Û. bjhiythd Mdnjh¤ v¬D« gF½Æ± th³ªjh®.  ».K. 627-± mt® Ô®¡fjǼahf miH¡f¥g£lh®.  vnuÄah ôjhî¡F (ôjh njr«) rd« ciu¤jh®.

fhy«

                   ¼iwÆU¥¾¬ fhy¤½¦F K¬ghf fil¼ Ô®¡fjǼahf vnuÄah ,Uªjh®.  nah¼ah/ nahah¡Ñ«/ nahah¡Ñ¬ k¦W« ¼nj¡»ah M»a ,uh#h¡f´ MSif br­jnghJ mt® ôjhɱ Ô®¡fjÇrd« ciu¤jh®.  ».K. 627-ÈUªJ ».K. 586 tiu mt® Ô®¡fjÇrd« ciu¤jh®.  nah¼ah uh#hɬ g½¬_¬wh« M©L MSifƬ nghJ ».K. 627-± vnuÄah CÊa¤ij Mu«¾¤jh®.

vnuÄah CÊa« br­j fhy ,uh#h¡f´

                   vnuÄah bkh¤jkhf VG ,uh#h¡fS¡F¡ ÑHhf CÊa« br­jh®.  mªj VG ,uh#h¡fˬ bga®fS« K¡»akhd r«gt§fS« ÑnH bfhL¡f¥g£L´sd.

vnuÄahɬ _¬W tifahd CÊa§f´

1. tu¥ngh»w ¼iwÆU¥ig¡ F¿¤J ôjhɱ mndfiu v¢rǤjh®.

2. ».K. 605 – ».K. 597 tiu gh¾nyhű V¦fdnt moik¤jd¤½± ,Uªj ¼W T£lkh»a ôj®fis¤ nj¦¿dh®. xU c¦rhf_£L« foj¤ij mt®fS¡F mD¥¾dh® (29).

3. mt® x¬gJ òw#h½ njr§fˬ ÛJ Úaha¤Ô®¥ò ciu¤jh® (M½. 46-51).

tuyh¦W¥ ¾¬dÂ

                 nah¼ah xU e±y ,uh#hthf ,Uªjh¬.  bgÇa É¡»uf tÊgh£L¤ jy§fis mʤJ Ó®½U¤j¤ij Mu«¾¤jh®.  MÆD« ,ªj Ó®½U¤j« ôjh #d§f´ ÛJ bgÇa khWjiy¡ bfh©Ltuɱiy.  ».K. 627-± mÓÇahɬ fil¼ nguurdhd MN®ghÅgh± kuzkilªjh¬.  mu¼a± ß½ahf mÓÇah tÈik ,HªJ bfh©oUªjJ.  vdnt nah¼ah mÓÇahit neh¡» tl½irƱ j¬Dila v±iyia ÉÇîgL¤j Mu«¾¤jh¬.  ».K. 609-± v»¥½¬ gh®nth¬ nenfh mÓÇahî¡F cjÉ br­a¥nghtij¤ jilbr­a Ka¦¼¤jnghJ nah¼ah bfhiy br­a¥g£lh¬.  mtD¡F¥ ¾¬ò mtDila _¬W Fkhu®fS« (nahthfhµ/ nahah¡Ñ« k¦W« ¼nj¡»ah) xU nguD« Tl (nahah¡Ñ¬) mÇaizƱ tªjd®.  mt®f´ j§fSila MSifƬnghJ mndf mu¼a± jtWfis¢ br­jd®.  vdnt ôjhî¡fhd njtDila ½£l¤ij¡ F¿¤J vnuÄah mt®fis v¢rǤjh®.  MÆD« v¢rÇ¥ig mt®f´ ftd¤½± bfh´sɱiy.  ¾¬ò vnuÄah ôjh ÛJ tu¥ngh»w Ãaha¤Ô®¥ig¡ F¿¤J¤ Ô®¡fjÇrd« ciu¤jh®.

vnuÄahɬ RU¡f«

1. Ô®¡fjǼÆDila miH¥ò – m½. 1

   1. ôjh k¦W« vUrnyik¡ F¿¤j Ô®¡fjÇrd§f´ (m½. 2-39)

• ôjhɱ Û½ahÆU¥gt®fis¡ F¿¤j Ô®¡fjÇrd§f´ (m½. 40-45).

1. njr§fis¡ F¿¤j Ô®¡fjÇrd§f´ (m½. 46-51).

2. Ô®¡fjǼ rǤ½u¤ij ÃidîTUj± (m½. 52).

vnuÄah ghl¡F¿¥òf´

1. Ô®¡fjǼÆDila miH¥ò – m½. 1

                   vnuÄah MrhÇa t«r¤½± ¾wªjt®.  mt® xU Ô®¡fjǼahfî« MrhÇadhfî« ,Uªjh®.  ».K. 627-± mt® njtdh± miH¡f¥g£lh®. (nah¼ahÉDila 13-tJ tUl MSifƬ nghJ mt® ».K. 627-± njtdh± neuoahf miH¡f¥g£lhY«/ mt® ¾w¥gj¦F K¬ghfnt bj­åfkhf ÃaÄ¡f¥g£lt® (5-9).  njtDila v½Çfisí« ghÉfisí« “ntnuhL ¾L§fî« jh³¤jî«”; Û½ahÆUfF« njtDilat®fis ,µuntȱ “f£lî« ÃWtî«” v¬W vnuÄahÉDila CÊa« ,u©L neh¡f§fis¡ bfh©ljhf ,UªjJ (tr. 10 ; 31 : 28).  njt¬ Kjyhtjhf thJik ku¤ij th¡Fj¤j« g©QtJ nghy mt® ,u©L jÇrd§fis vnuÄahî¡F¡ bfhL¤jh® (11-12).  ,sntŦgUt¤½± thJik ku« JË®¡»wJ.  ôj®fˬ fU¤J¥go thJik ku« JË®ÉLj± Ma¤j¤ij¡ F¿¥¾L»wJ. mJnghy¤ j¬Dila th®¤ijia v½®¥gt®fis ÃahaªÔ®¡f njt¬ Ma¤jkhf ,U¡»wh®.  ,u©lhtjhf “bgh§F»w ghid” (13-16).  bgh§F»w ghid ôjhɬ nk± tu¥ngh»w Ãaha¤Ô®¥¾¬ fLikia¡ F¿¥¾L»wJ.  CÊa¤½¦fhd miH¥ig njt¬ vnuÄahî¡F¡ bfhL¤j nghJ mtU¡F njtDila ghJfh¥igí« mt® th¡Fj¤j« g©Âdh®. (17-19).

1. ôjh k¦W« vUrnyik¡ F¿¤j Ô®¡fjÇrd§f´ (M½. 2-39).

                   ,ªj trd¥gF½f´ ôjh k¦W« vUrnyik¡ F¿¤j mndf Ô®¡fjÇrd§fis¡ bfh©L´sJ.  ,¥gF½Æ± njt¬ ôjhÉDila ght¤ij¡ F¿¥¾£L¡ T¿ mt®fis kdª½U«ò«go miH¡»wh®.  nkY« njtDila ½£l¤ij ÃuhfǤjj¦fhf ôjhɬ nk± ârakhf tu¥ngh»w Ãaha¤Ô®¥òfis¡ F¿¤J mt® v¢rÇ¡»wh®.

1. ôjhɬ njh±É k¦W« ght« F¿¤j Kj± br­½ (2 : 1-3 : 5)

              ôjh c©ika¦w kidÉ¡F x¥¾l¥gL»wJ.  mJ njtid kwªJÉ£L ng± v¬D« bj­t¤ij ¾¬g¦¿aJ (2 : 1-8).  ôjh ét¤j©Ùiu¤ bjǪJbfh´tj¦F¥ g½yhf j©Ù® æfhj bto¥ò´s bjh£ofis¤ (É¡»uf§f´) bjǪJ bfh©lJ.  ét¤j©Ù® ,§nf mid¤J ét¬fS¡F« Mjhukh»a njtid¡ F¿¥¾L»wJ. (2 : 9-25 ; 17 : 13 ; r§. 36 : 9 ; Vrh. 55 : 1 ; nahth. 4 : 10-14).  gh¾nyh¬ ,µuntiy¤ jh¡Ftj¦F Ma¤j¥gLifƱ ,µunt± njtid e«òtj¦F¥ g½yhf mÓÇahití« v»¥ijí« e«¾aJ.  ôjhɬ ght¤ij tUzid br­tj¦F vnuÄah mndf ÄUf§fisí« jhtu§fisí« F¿Þlhf¥ ga¬gL¤½dh® (fh£L ½uh£ir¢bro/ x¦iw¤ ½Ä± bfh©l x£lf«/ fh£L¡ fGij/ ½Ul¬).

2. kdª½U«òtj¦F ôjhî¡F ,u©lh« br­½ (3 : 6 – 6 :30)

              ôjh j¬Dila ght¤ijí« ¾¬kh¦w¤ijí« m¿¡ifÆLtj¦F ,u¡fK´s njt¬ miH¤jh® (3 : 6 – 4 : 4). nk­¥g®f´ v¬D« gj« ôjhɬ M£¼ahs®fis¡ F¿¥¾L»wJ (3 : 15 ; 2 : 8).  “c¬ ¼WtaJ Kj±” v¬D« brh¦bwhl® mndfkhf ,µunt± Ãahah½g½fˬ fhy¤ij ,§F F¿¥¾L»wJ (3 : 25).  Ãahah½g½fˬ fhy¤½ÈUªJ ,ªeh´ tiu¡F« ,µunt± mndf Kiwf´ njtD¡F¡ ѳ¥goaɱiy.  MÆD« njt¬ mt®fis kdª½U«ò«go miH¡»wh® (4 : 1-4).  mt®f´ kdª½U«¾dh± gh¾nyhÅahɬ gilbaL¥¾ÈUªJ j¥òth®f´ (4 : 5-31).  4-7-± ¼§f« neòfh¤ne¢rhU¡fhd cUtf« MF«.  4 : 16-± “öunjr«” gh¾nyhid¡ F¿¥¾L»wJ (Vrh. 39 : 3).  ôjh ârakhf ÃahaªÔ®¡f¥gL« (5 : 1-31).  MÆD« Ú½khdh»a xU kD\¬ m§nf ,Uªjh± njt¬ mjid k¬Å¡f Ma¤jkhf ,U¡»wh® (5 : 1).  m§nf xUtU« ,±iy.  Ô®¡fjǼfisí« nr®¤J midtU« bgh­auhf ,Uªjh®f´. (5 : 2/ 12/ 13).  m§nf Ú½kh¬ xUtD« ,±yhjgoah± njt¬ ôjhit ÃahaªÔ®¥gh® (6 : 1-30).  “fhtyhs®” v¬D« jiy¥ò bk­ Ô®¡fjǼfis¡ F¿¥¾L»wJ (6 : 17 ; vnr. 3 : 17 ; 33 : 1-9 ; v¾. 2 : 1).  f´s¤Ô®¡fjǼf´ nghÈahd rkhjhd¤ij th¡Fj¤j« g©Âd® (6 : 13-14).  #d§f˱ bgU«gh¬iknah® f´s¤Ô®¡fjǼfis ÉRth¼¤jd®.  vdnt ¾wnjr§fis¥ ga¬gL¤½ njt¬ ôjhit ÃahaªÔ®¥gh® (gh¾nyh¬ – trd. 22-26).

3. ôjhit foªJbfh´S« vnuÄahɬ _¬wh« br­½ – 7 : 1-10 : 25

              vUrnyı br­a¥g£l jtwhd bf£l Muhjidia mt® foªJ bfh©lh®.  vUrny« njthya« ,U¡F« tiu jh§f´ ghJfh¡f¥gLnth« v¬W ôj®f´ fU½d®.  mJ xU _l e«¾¡if.  vdnt Ónyh mÊ¡f¥g£lij vnuÄah ôjhî¡F Ãid¥ó£odh®. (7 : 1-20 ; 1 rhK. 4).  ,µunt± #d§f´ njtid¥ gh®¡»Y« cl¬go¡if¥ bg£oia e«¾d® (1 rhK. 4 : 3-4).  vdnt njt¬ ,µuntiy ÃahaªÔ®¤jh®.  vdnt njtid e«òtij¥ gh®¡»Y« vUrny« njthya¤ij e«òtj¦fhfî« m¬Åa njt®fis¥ ¾¬g¦¿aj¦fhfî« njt¬ mt®fis ÃahaªÔ®¥gh® (7 : 15-20).  mt®f´ fyfK´s ,Uja¤Jl¬ gÈ brY¤½d® (7 : 21-28).  ôjhɬ ѳ¥goahikí« mjDila tu¥nghF« Ãaha¤Ô¥òfS« vnuÄahî¡F kd ntjidia¡ bfh©L tªjJ. (7 : 29 – 9 : 26).  vnuÄah ôjhɬ É¡»ufhuhjidia¡ foªJ bfh©lh®.  nkY« tu¥ngh»w ¼iwÆU¥ig¡ F¿¤J m¿É¤jh® (10 : 1-25).

4. ôjhîl¬ njt cl¬go¡if F¿¤j eh¬fh« br­½ (11 : 1-13 : 27)

              ôj®f´ Muhjidia k£Lıyhk± Ódh­ kiyƱ njt¬ mt®fnshL br­j cl¬go¡ifiaí« k½¡fɱiy (11 : 1-8 ; cgh. 29 – 30).  ѳ¥goj± MÓ®thj¤ijí« Ñ³¥goahik rhg¤ijí« bfh©LtU« (cgh. 27 : 26 ; 28 : 1-14).  Mdh± ôj®f´ m¬Åa njt®fis¥ ¾¬g¦¿aj¬ _y« njtid k½¡fɱiy (11 : 9-10).  vdnt njt¬ mt®fis ÃahaªÔ®¥gh®.  tu¥ngh»w ÃahaªÔ®¥¾ÈUªJ É¡»uf§f´ mt®fis ÉLÉ¡f KoahJ (11 : 11-17).  Ãaha¤Ô®¥ig¡ F¿¤j Ô®¡fjÇrd¤ij ôjhî¡F v½uhf vnuÄah brh¬dgoah± ôj®f´ mtiu Äu£od®.  Mdh± njt¬ vnuÄahî¡F ghJfh¥igí« mtUila v½ÇfS¡F¤ j©lidiaí« ciu¤jh® (11 : 18-23).    bfhoat®fˬ tÊ th­¡»wbj¬d? v¬W vnuÄah nf´É nf£lh® (12 : 1-4).  MÆD« vnuÄahî¡F v½uhd ¾u¢ridf´ m½fÇ¡F« v¬W njt¬ g½yˤjh® (12 : 5-6).  xU ½uh£r njh£lkhdJ mjDila ghJfhty®fsh± mÊ¡f¥g£lJ nghy ôjh mjDila brhªj ghJfhty®fsh± mÊ¡f¥gL« v¬W njt¬ vnuÄahÉl« T¿dh®.  (MS»wt®f´ – 12 : 7-13).  nkY«/ j¬Dila ½uh£r njh£lkhd ôjhit mʤjj¦fhf njt¬ m©ilehLfis ÃahaªÔ®¥gh® (12 : 14-17).  rz±f¢ir milahs¤½¬ _y« ôjhɬ nk± tu¥ngh»w Ãaha¤Ô®¥ig¡ F¿¤J njt¬ És¡»dh® (f¢ir – 13 : 1-11).  ,²thwhf njt¬ ôjhɬ bgUikia¤ jh³¤Jth® (v : 9) xU kJghd« c£bfh©l kÅjid¥ ngh± #d§f´ FH¥g¤½dh± Ãiwth®f´  (13 : 12-14).  ,U©l kiyf´ tu¥ngh»w Ãaha¤Ô®¥ig¡ F¿¥¾L»wJ (13 : 15-19).  vUrny« ,§nf µ½ßƬ milahs« _y« F¿¥¾l¥gL»wJ. (13 : 20-27).  gj®f´ fh¦¿dh± gw¡fo¡f¥L»wij¥ nghy mJ mjDila ght¤½¦fhf j©o¡f¥gL«.

5. kiH¤jh³¢¼ia¡ F¿¤j br­½ (14 : 1-15 : 21)

              ôjhɬ ght¤½ÅĤjkhf F¿¥ghf kdhnrƬ ght¤½dh± ôjhɱ kiH¤jh³¢¼ V¦g£lJ (15 : 4 ; 2 ,uh#h. 21 : 1-16).  #d§f´ mtidí« mtDila ght¢bra±fisí« kd¥ó®tkhf¥ ¾¬g¦¿d®.  vnuÄah mt®fS¡fhf É©z¥g« br­jh®.  Mdh± njt¬ mt®fS¡fhf É©z¥g« br­a nt©lh« v¬W brh¬dh®.  (14 : 7-12).  Vbdű mt®f´ f´s¤Ô®¡fjǼfisí« mt®fSila bgh­ahd MWj±fisí« e«¾d® (14 : 13-18).  vdnt #d§fS« f´s¤Ô®¡fjǼfS« ÃahaªÔ®¡f¥gLth®f´.  nkhnrí« rhKntY« nt©Lj± br­jhY« njt¬ mt®fis ÃahaªÔ®¥ng¬ v¬W T¿dh® (14 : 19-15 : 9).  nkhnrí« rhKntY« ,µunt± #d§f´ ght¨br­j nghJ mt®fS¡fhf nt©Lj± br­jh®f´ (ah¤. 32 : 11-14 ; 30-34 ; v©. 14 : 13-23 ; 1 rhK. 7 : 5-9 ; 12 : 19-25 ; r§. 99 : 6-8).  mt®fSila b#g¤½¬ ÃĤjkhf njt¬ flªjfhy¤½± ,µuntiy¤ j©o¡fhk± É£LÉ£lh®.  Mdh± ,¥bghGJ nkhnrí« rhKntY« nt©Lj± br­jhY« ôjhit ÃahaªÔ®¥ng¬  v¬W vnuÄahÉl« njt¬ brh¬dh®.  vdnt Ãaha¤Ô®¥ig Ãid¤J vnuÄah #d§fS¡fhf¥ òy«¾dh® (15 : 10-21).

6. ½Ukzkhfhj Ô®¡fjǼƬ milahs« (16 : 1-17 : 18)

              vnuÄah ½Ukz« br­Jbfh´s nt©lh« v¬W f£lisÆl¥g£lh®.  njt¬ ôjhɬ nk± bfh©L tu Ô®khŤ½U¡»w g£la«/ bfh´is neh­ k¦W« kuz¤½¦nfJthd Éah½ M»at¦¿¬ _ykhf mndf FHªijf´ kÇ¥gh®f´.  vdnt njt¬ ,ªj f£lisia¡ bfhL¤jh®.  FHªijfˬ kuz« bgU« Jau¤ij¡ bfh©L tU«..  vnuÄah ½Ukz« br­ahÉ£lh± mtU¡F¡ FHªijf´ ,U¥gJ ,±iy.  vdnt bfh´is neh­ _ykhf j¬Dila FHªijf´ kÇ¥g½dh± V¦gL« Jau¤½ÈUªJ vnuÄah ghJfh¡f¥gLth®.  ,²Éjkhd Jau¤½¦F¤ j¥ò«goahf ½Ukz« br­J bfh´s nt©lh« v¬W njt¬ T¿dh®.  #d§f´ bjhl®ªJ njtid ÃuhfǤjhY« vnuÄah njt¬ nk± j¬Dila e«¾¡ifia it¤½Uªjh® (17 : 12-18).

7. x­îehis k½¡fhjgoah± v¢rÇ¥ò – 17 : 19-27

              X­îehis mDrÇahk± ,U¥gJ Ãaha¥¾ukhz« rÇahf¡ fil¾o¡f¥glhjij¡ fh©¾¡F« xU milahskhF«.  #d§f´ X­îehis cjhÓd¥gL¤½dh®fs.  X­îehis MrÇ¡fhk± njtDila Ãaha¥¾ukhz§f´ mid¤½¦F« ôjh ѳ¥goahjij¡ fh£L»w xU milahskhf ,U¡»wJ.  ,µunt± #d§f´ X­îehis¥ gÇR¤jkh­ MrÇ¡fhÉ£lh± njt¬ Ãaha¤Ô®¥ig¡ F¿¤J v¢rÇ¡»wh®.

F¿¥ò :  X­îeh´ giHa V¦gh£o¬ ôj #d§fS¡F Äf K¡»akhdjhf ,UªjJ.

8. FatŬ å£oÈUªJ milahs§f´ – 18 :1-19 : 15

              FatDila cjhuz¤ij¥ ga¬gL¤½ njt¬ vnuÄahî¡F xU nfh£gh£il És¡»dh®.  Fat¬ j¬Dila ÉU¥g¤½¬go xU k©gh©l¤ij tid»wh¬.  mt¬ ÉU«¾aij¥ nghy mJ tuɱiyba¬wh±/ mt¬ mij cil¤J xU ò½a gh©lkhf tid»wh¬.  ,ªj cjhuz¤½¬ _y« ôjhɬ nk± tu¥ngh»w Ãaha¤Ô®¥ig njt¬ brh¬dh®.  vnuÄah tu¥ngh»w Ãaha¤Ô®¥ig #d§fS¡F m¿É¤jh®.  mt®f´ kdª½U«òtj¦F¥ g½yhf vnuÄahit¤ jh¡f Ka¦¼¤jd® (18 : 18-23).  mt®f´ kdª½U«ghjgoah± xU fyr¤ij vL¤J mij #d§fS¡F K¬ghf cil¤J¥ nghl njt¬ vnuÄahÉl« brh¬dh® (19 : 1-15).  mªj fyr« cil¤J¥ nghl¥g£lJ nghy njtDila Ãaha¤Ô®¥¾dh± vUrnyĬ #d§f´ behW¡f¥gLth®f´.

njh¥ng¤ :  ,J vUrnyK¡F btË¥òw¤½Y´s ,¬nd« FkhuŬ g´s¤jh¡»Y´s xU nkilahf ,UªjJ.  ôjhɬ J¬kh®¡f #d§f´ m¬Åa bj­tkh»a nkhshF¡F¤ j§fSila ¾´isfis¥ gÈÆ£lh®f´.  njt¬ ôjhit ÃahaªÔ®¡F« nghJ njh¥ng¤ xU f±yiw ÃykhF« v¬W njt¬ brh¬dh® (7 : 31/ 32 ; 19 : 10-15).

9. vnuÄahÉl« Érhuiz – 20 : 1-18

              vUrnyĬ mÊit¡ F¿¤jjhd vnuÄahɬ Ô®¡fjÇrd¤ij¤ bjhl®ªJ (19 : 14-15) f®¤jUila Mya¤½¬ xU Érhuiz¡ f®¤jdh»a gµT® vnuÄahit¡ fhtyiwÆny ngh£lh¬. (20 : 1-2).  mt® ÉLjiy br­a¥g£l nghJ mt® gh¾nyhDila vUrny« Ûjhd gilbaL¥igí«/ gµTǬ kuz¤ijí« ½U«gî« Ô®¡fjÇrdkhf ciu¤jh®. (20 : 3-6).  Mdh± KG g£lz¤jhU« vnuÄahit¥ gÇahr« g©Â mtiu xU r½fhuid el¤JtJ nghy el¤½d®.  vdnt vnuÄah j¬Dila ,Uja¤½± r¨rykilªjh®.

F¿¥ò : 1-20 m½fhu§f´ fhytÇir¥go vGj¥g£L´sJ.  21-« m½fhu¤½ÈUªJ br­½Æ¬ K¡»a¤Jt« mo¥gilƱ vnuÄah ò¤jf¤ij vG½dh®.

10. ¼nj¡»ahî¡F¢ br­½ – 21 : 1-23 : 40

              ».K. 586-± ôjh fil¼ahf gh¾nyh¬ gilbaL¥¾± ÉGªjJ/ gh¾nyh¬ V¦fdnt ,u©L T£l« #d§fis vUrnyÄÈUªJ ¼iw¾o¤J¢ br¬wJ (».K. 605- ».K. 597).  ,ªj fil¼ K¦Wif¡F K¬ò (mndfkhf ».K. 588) ¼nj¡»ah ôjhî¡fhd njtDila ½£l¤ij¡ F¿¤J vnuÄahÉl« ÉrhÇ¡F«go ¾ujhÅfis mD¥¾dh®.  ôjhî¡F cjÉ br­tj¦F¥ g½yhf gh¾nyhD¡F cjÉ br­a¥nghtjhf¤ j¬Dila ½£l¤ij¡ F¿¤J njt¬ mt®fS¡F¥ g½yˤjh® (21 : 3-14).  mt® nkY« Kªija _¬W ,uh#h¡fˬ cjhuz¤ij¡ ÃidîgL¤½dh®. r±ÿ« m±yJ nahthfhµ (22 : 10-12)/ nahah¡Ñ« (22 : 13-23;  2 ehsh. 36 : 4-7)/ nfhÅah m±yJ nahah¡Ñ¬ (22 : 24-30).

F¿¥ò :  _¬W khj§f´ murh©l ¾¬ò ».K. 609-± v»¥½¬ gh®nth¬ nenfhth±   nah¼ahɬ Fkhudhd r±ÿ« (nahthfhµ) ¼iw¾o¡f¥£L v»¥J¡F¡ bfh©L nghf¥g£lh¬.  mt¬ v»¥½± kuzkilªjh¬ (2 ehsh. 36 : 1-3)/ ¾¬ò xU J¬kh®¡fkhd ,uh#hth»a nahah¡Ñ« xU mu©kidia¤ jd¡fhf¡ f£odh¬/  Mdh± mt¬ ntiyah£fS¡F¢ r«gs« bfhL¡fɱiy.  njt¬ mtid ÃahaªÔ®¤jnghJ murh§f kÇahijíldhd ml¡f¤ij mtD¡F xUtU« bfhL¡fɱiy (22 : 19).  ¾¬ò nfhÅah (nahah¡Ñ¬ m±yJ vbfhÅah) ».K. 597-± gh¾nyhD¡F¢ ¼iwahf¡ bfh©Lnghf¥g£lh¬.  ¾¬ò mt¬ ÉLÉ¡f¥g£lh¬ (24 : 1 ; 29 : 2 ; 2 ehsh. 36 : 8-10 ; 2 ,uh#h. 25 : 27-30).  nahah¡ÑD¡F _¬W Fkhu®f´ ,Uªjd®.  Mdh± mt®f˱ xUtD« jh彬 ¼§fhrd¤½± c£fhuɱiy (1 ehsh. 3 : 17/ 18 ; vnu. 22 : 30).  mtDila Fkhu®f´ ,uh#h¡fshfɱiy.  MÆD« mtDila ngudh»a brUghng± ôjhɬ MSeuhf ,Uªjh¬.  ,naR »¿µJɬ ¾w¥ò¡F K¬ò tiuÆyhd fhy¤½± nahah¡Ñ¬ ôjhɬ fil¼ ,uh#hthf ,Uªjh¬.  ,naR ,ªj t«r¤½± tªjh®.

              _¬W ,uh#h¡fis v½uhËfËl« x¥gil¤jJ nghy njt¬ ¼nj¡»ahití« mtDila v½uhËÆl« x¥òbfhL¥gh®. (gh¾nyh¬). ,¤Ô®¡fjÇrd« 52 : 8-11/ 24-27-± Ãiwnt¿aJ.  ¾¬ò f´s¤Ô®¡fjǼfS¡fhd Ãaha¤Ô®¥ig njt¬ brh¬dh® (23 : 9-40).  f´s¤Ô®¡fjǼfisí« ¾ujhÅfisí« F¿¤J¢ brh¬dnghJ njt¬ tu¥nghF« Ãiyahd xU ,uh#hit¡ F¿¤J btË¥gL¤½dh® (nk¼ah – ,naR »¿µJ = 23 : 1-8).  ,ªj Ãiyahd ,uh#h e«Kila ڽƬ njt¬.  MÆu« tUl murh£¼Æ± (1000 M©Lf´) murhSth®.  (f®¤juhny RkU« ghu« v¬gJ ,§nf njtDila br­½ v¬D« bghU´ jU»wJ – 23 : 33 ,§F ghu« v¬D« brh± br­½ vd bghU´gL«).

11. m¤½¥gH§fS´s Tilfˬ jÇrd« – 24 : 1-10

              ,¤jÇrd¤½± e±y m¤½¥gH§f´ gh¾nyh¬ ¼iwÆU¥¾±   ,U¡»wt®fis¡ F¿¥¾L»wJ.  Vbdű mt®f´ vUrnyK¡F¤ ½U«¾ tUth®f´.  Äfî« bf£l m¤½¥gH§f´ njtDila Ãaha¤Ô®¥ig¢ rª½¤j ¼nj¡»ahit¡ F¿¥¾L»wJ (52 : 8-11/ 24-27).

12. vGgJ M©L ¼iwÆU¥ò F¿¤j Ô®¡fjÇrd« – 25 : 1-38

              ,²ntisƱ (».K.605)/ vnuÄah 23 M©Lf´ CÊa« br­jh®.  Mdh± ôjhɬ #d§f´ kdª½U«gɱiy.  ôjhɬ #d§fS« ¾ujhÅfS« gh¾nyhű 70 M©Lf´ moikfshf ,U¥gh®f´ v¬W mt®fS¡F¤ Ô®¡fjÇrd« ciu¡F«go njt¬ vnuÄahÉl« brh¬dh® (11/ 12).  ,ªj 70 M©Lf´ Ãiwnt¿a ¾¬ò njt¬ gh¾nyhidí« ,µuntY¡F v½uhd ¾w njr§fisí« ÃahaªÔ®¥gh®.

13. mÊit¡ F¿¤j njtDila v¢rÇ¡if – 26 : 1-24

              ,ªj v¢rÇ¥¾¬ br­½ ».K. 609-± bfhL¡f¥g£lJ.  MrhÇa®fS«/ #d§fS«/ Ô®¡fjǼfS« ,¢br­½ia njtDila Mya¤½± nf´É¥g£ld®.  ,¥gF½Æ± (1-16) F¿¥¾L»¬w Ô®¡fjǼf´ midtU« f´s¤Ô®¡jǼfsht®.  mt®f´ vnuÄahit¡ ifJbr­J ¾uò¡fS¡F K¬ghf¡ bfh©L tªjd®.  Ûfh Ô®¡fjǼ/ vnr¡»ah ,uh#h (17-19) cÇah k¦W« nahah¡Ñik¡ F¿¤j giHa tuyh¦iw¥ ¾uò¡f´ gÇÓȤjd®.  (20-23).  MÆD« mÑ¡fh« vnuÄahɬ g£rkhf ,Uªjh¬. (2 ,uh#h. 22 : 3-13)

14. Ef§fˬ br­½ (moik¤ jis) – 27 : 1-28 : 17

              m©il ehLf´ k¦W« ôjh M»at¦¿¬ nk± tu¥ngh»w njtDila Ãaha¤Ô®¥ig Ef§f´ F¿¥¾L»wJ.  ,¤njr§f´ neòfh¤ne¢hU¡F x¥òbfhL¡f¥gL« v¬W vnuÄah brh¬dh® (».K. 593).  Mdh± f´s¤Ô®¡fjǼahd mdÅah vnuÄahî¡F rth± É£lh¬ (m½. 28).  njtDila ehk¤ij¥ ga¬gL¤½ mdÅah bgh­ahf Ô®¡fjÇrd« ciu¤jh¬ (nridfˬ f®¤j® ciu¡»wJ – 2).  mt¬ vnuÄahɬ fG¤½ÈUªj kuEf¤ij cil¤J¥ ngh£L ,²Éjkhf ,u©L tU\¤½ny ¼iwÆU¥¾¬ Ef« cil¤J¥nghl¥gL« v¬W T¿dh¬.  vnuÄah mtD¡F¥ g½± brh±yɱiy.  Mdh± ¼¿J fhy¤½¦F¥ ¾¬ò moik¤jis ,U«ig¥ nghy fLikahf ,U¡F« v¬W vnuÄah _ykhf njt¬ mdÅahî¡F¥ g½yˤjh®.  nkY« mt® mdÅahití« v¢rǤjh®.  mt¬ njtDila ½£l¤J¡F Énuhjkhfî« vnuÄahî¡F Énuhjkhfî« fyf« br­í«go nf£L¡ bfh©lgoah± mt¬ bfh±y¥gLth¬.  vnuÄah Ô®¡fjÇrd« ciu¤jgo mdÅah ,u©L khj§fS¡F¥ ¾¬ò br¤J¥ nghdh¬ (28 : 1/ 17).

15. gh¾nyhű moikahÆUªj ôjU¡F vnuÄahɬ foj« – 29 : 1-32

              ».K. 597-± gh¾nyhű moikfshf ,Uªjt®fS¡F vnuÄah xU foj« vG½dh®.  m¡foj¤½± Ó¡»ukhf¤ ½U«òå®f´ v¬W ciu¡F« f´s¤Ô®¡f¤jǼfis e«g nt©lh« v¬W mt® mt®fËl« nf£L¡ bfh©lh®.  ¼iwÆU¥ò 70 M©Lfshf ,U¡F« v¬W mt® mt®fS¡F¡ T¿dh® (8-11).  vGgJ M©LfS¡F¥ ¾¬ò njt¬ mt®fis ¼iwÆU¥¾ÈUªJ ½U¥¾¡ bfh©L tªJ MÓ®t½¥gh®.  mJtiu gh¾nyhű rkhjhd¤Jl¬ thG«go mt® mt®fis¡ nf£L¡ bfh©lh® (4-7).  mt® f´s¤Ô®¡fjǼfshd Mfh¥/ ¼nj¡»ah/ brkhah M»nah®fis v¢rǤjh® (20-32).  vnuÄahit¤ j©o¡F«go brkhah xU bgh­ foj¤ij vG½dh¬.  vdnt mdÅahit¥ ngh± brkhahî« ÃahaªÔ®¡f¥Lth¬ v¬W njt¬ ciu¤jh®. (28 : 15/ 16).

16. ò½a cl¬go¡if _y« ÉLjiy th¡F g©z¥g£lJ – 30 : 1-33 : 26

“ah¡nfhò¡F ,¡f£L¡fhy«” v¬D« gj« VG tUl cg¤½ut fhyjij¡ F¿¥¾L»wJ (30 : 7 ; jhÅ. 12 : 1).  ,ªj cg¤½ut fhy¤½± mª½»¿µJ ,µuntiyí« ôj®fisí« cg¤½ut¥gL¤Jth¬.  ,ªj cg¤½ut¤jh± ôj®f´ njtDila cjÉia v½®neh¡Fth®f´.  njt¬ mt®fis v½Çfˬ ifÆÈUªJ ÉLɤJ ,µuntnyhL xU ò½a cl¬go¡if br­th®. (31 : 31 ; vnr. 36 ; v¾. 8 : 8-12 ; 10 : 16/ 17).  ,ªj¥ ò½a cl¬go¡ifƬ ѳ ,naR »¿µJ (nk¼ah) ,µuntiyí« r®tnyhf¤ijí« murhSth®.  30 : 9-± F¿¥¾L« “j§f´ uh#hth»a jhåJ” v¬gJ ,§F nk¼ahthd ,naR »¿µJit¡ F¿¥¾L»wJ.  mtUila MSifƬ fhy¤½± ,µunt± òJ¥¾¡f¥gL«.  vnuÄah xU Ãy¤ij th§»aij¥ ngh¬W ò½a cl¬go¡ifƬ fhy¤½± ,µunt± #d§f´ ghyµÔd¤½± Ãy¤ij th§» j§f´ åLfis Û©L« f£Lth®f´ (32 : 1-44).

nkY« ,¡fhy¤½± ڽƬ njt¬ mt®fSila nt©Lj±fS¡F ¼w¥ghd KiwƱ g½yË¥gh® (30 : 16 ; 33 : 3).  vdnt ,ªj ò½a cl¬go¡if ä½akhdJ v¬W« mnj neu« giHa cl¬go¡if Ãuªjuk¦wJ v¬W« eh« òǪJbfh´S»nwh«. (31 : 31-40).

vUrny« ».K. 587-± K¦WifÆl¥g£oUªj ntisƱ ,¤Ô®¡fjÇrd« bfhL¡f¥g£lJ.

F¿¥ò : (31 : 29) –  ,J ôj®fˬ xU gHbkhÊahF«.  ,ªj trd¤ij #d§f´ mo¡fo jtwhf òǪJbfh©L/ mt®f´ j§fSila brhªj ght§fis kiw¤J njtDila Ãaha¤Ô®¥¾¦fhd gÊia¤ j§fSila K¦¾jh¡fˬ nk± Rk¤½d®.  Mdh± vnuÄahî« vnr¡»naY« (vnr. 18 : 2) ,J K¦¾jh¡fSila ght¤½¦fhd j©lidia¡ Twɱiy.  vUrnyı m¥nghJ th³ªj #d§fSila ght¤½dh±jh¬ vUrnyĬ nk± njtDila Ãaha¤Ô®¥ò tU»wJ v¬W ciu¤jd®.  vdnt x²bthU jÅegU« mt¬ â mt´ j§fSila ght¤½¦fhf njtD¡F fz¡bfh¥òÉ¡f nt©L« (tr. 30 ; 2 bfhÇ. 5 : 10 ; ah¤. 20 : 5 ; v©. 14 : 18).

17. giHa cl¬go¡ifÆdh± mÊî ciu¡f¥g£lJ – 34 : 1-36 : 32

,¥gF½Æ± tu¥ngh»w mÊit¡ F¿¤J ôjhɬ uh#h¡fis njt¬ v¢rǤjh®.  ».K. 588-± vUrny« K¦WifÆl¥g£oUªj ntisƱ ¼nj¡»ah njtdh± v¢rÇ¡f¥g£lh¬.  gh¾nyhŬ gilf´ j¦fhÈfkhf v»¥½a gilfis v½®bfh´tj¦F¢ br¬¿UªjJ.  MdhY«   (34 : 21) mt®f´ ½U«gî« tªJ ¼nj¡»ahit ¼iwÆU¥ò¡F¡ bfh©L br¬wd®.  ,J 52 : 8-11-± Ãiwnt¿aJ.  ¼nj¡»ahit¡ F¿¤J¤ Ô®¡fjÇrd« ciu¥gj¦F K¬ò ôjhɬ ѳ¥goahikia¡ F¿¤J« nahah¡Ñik¡ F¿¤J« vnuÄah Ô®¡fjÇrd« ciu¤jh® (35 : 1-19).  mt® nufh¾aUila ѳ¥gojiy¡ F¿¤J cjhuz¤ij¡ fh£odh®.  ».K. x¬gjhtJ ü¦wh©o± nahdjh¥¾¬ Fkhudh»a nufh¥ µjh¾¤jjhd xU rka xG§»¬ Kiwia¥ ¾¬g¦W»wt®fshf nufh¾a®f´ ,Uªjd®.    (2 ,uh#h. 10 : 15/ 23).  mt®f´ kJghd« Fo¥g½ÈUªJ Éy»ÆUªjd®.  ,jid µjh¾¤jtǬ f£lis¡F¡ ѳ¥goí« Éjkhf mt®f´ 250 M©LfS¡F nkyhf ,ªj th³¡if Kiwia¡ if¡bfh©L tªjd®.  nufh¾a®f´ j§fSila jf¥gŬ th®¤ij¡F¡ ѳ¥goªjd®.  Mdh± njtDila #d§f´ (ôjh) njtŬ th®¤ij¡F¡ ѳ¥goaɱiy (14-19).  ,¤Ô®¡fjÇrd¤ij¡ nf£L vnuÄahití« mt® vG½aitfˬ ef± vGJ»wtdh»a gh%¡ifí« ».K. 604-± nahah¡Ñ« bfhiy br­tj¦F Ka¬wh¬.  Mdh± njt¬ mt®fis¥ ghJfh¤jh® (36 : 26).  vdnt nahah¡ÑĬ Fkhu®f´ ôjhit m½feh£f´ murhSt½±iy v¬W njt¬ T¿dh® (36 : 30).  mJ ciu¡f¥g£lij¥ nghy nahah¡Ñ¬ (nahah¡ÑĬ xU Fkhu¬) _¬W khj§f´ k£Lnk murh©lh¬.  ¾¬ò ¼iw¾o¡f¥g£L gh¾nyhD¡F¡ bfh©L nghf¥g£lh¬ (2 ,uh#h. 24 : 8-15).

18. vUrnyĬ ÉGif r«gªj¥g£l r«gt§f´ – 37 : 1-39 : 18

,ªj _¬W m½fhu§fS« ¾ujhÅfËdh± vnuÄah v²thW J¬òW¤j¥g£lh® v¬gijí« vUrnyĬ ÉGif¡F K¬ò eilbg¦w r«gt§fisí« ÉtÇ¡»wJ.  ¼nj¡»ah f´s¤Ô®¡fjǼfis ÉRth¼¤jh¬ (37 : 19).  mt¬ e±y Ô®¡fjǼahd vnuÄahit ¼iwÆyil¤jh¬.  ¾¬ò mt®f´ mtiu¤ j©Ù® ,±yhk± cisahÆUªj JuÉny g£oÅahÆUªJ rhF«go mtiu¥ ngh£lh¬ (m½. 38).  MÆD« vbg¤bkny¡ v¬gt® ,uh#hɬ mDk½íl¬ vnuÄahit¡ fh¥gh¦¿dh¬.  ¼nj¡»ah vnuÄahɬ Mnyhridia¡ nf£lhY« mt¬ vnuÄahɬ Mnyhrid¡F¡ ѳ¥goaɱiy (28).  ,W½ahf/ vnuÄah Ô®¡fjÇrd« ciu¤jij¥nghy gh¾nyh¬ gilf´ vUrnyik¡ if¥g¦¿aJ.  gh¾nyhÅa®f´ vnuÄahit ÉLɤjd®.  mt®f´ bfjhÈahit vUrnyĬ MSeuhf ÃaĤjd®.

F¿¥ò :  vbg¤bkny¡ vnuÄahit cisahd JuÉÈUªJ ghJfh¤jgoah± njt¬ mtid gh¾nyhÅa®fËlÄUªJ ÉLɤjh®.  vdnt mt®f´ vbg¤bkny¡if¡ bfh±yɱiy.  nkY« bfjÈahɬ FL«g« vnuÄahî¡F v¥nghJ« cjÉ br­jgoah± gh¾nyhÅa®f´ bfjÈahit vUrnyĬ MSeuhf ÃaĤjd®.  bfjÈahɬ jf¥gD« vnuÄahî¡F cjÉdh¬ (26 : 24).

III.    ôjhɬ Û½ahÆU¥gt®fis¡ F¿¤j Ô®¡fjÇrd§f´ (m½. 40-45)

                   nahah¡ÑĬ fhy¤½ÈUªJ ght¤ij¡ F¿¤J« mjDila Éisit¡ F¿¤J« vnuÄah ôjhit v¢rǤJ¡ bfh©oUªjh®.  Mdh± ôjhɬ #d§f´ kdª½U«gɱiy.  vdnt ôjhɬ nk± tu¥ngh»w Ãaha¤Ô®¥ig njt¬ ciu¤jh®.  Ãaha¤Ô®¥ig¡ nf£l½dh± gh%¡ ka¡fkilªjh¬.  vdnt gh%¡ ghJfh¡f¥gLth¬ v¬W njt¬ vnuÄahɬ _y« T¿dh® (45 : 1-5).  mndf v¢rÇ¥òfS¡F¥ ¾¬ò« ôjh j¬Dila ght¤½¦fhf kdª½U«gɱiy.  vdnt gh¾nyh¬ _y« njt¬ ôjhit ÃahaªÔ®¤jh®.  ,W½ahf ».K. 586-± gh¾nyh¬ vUrnyik K¦¿Ykhf mʤjJ.

                   vUrnyik¥ gh¾nyh¬ mʤjnghJ bfjÈahit mjDila MSeuhf ÃaĤjJ.  neòfh¤ne¢rh® uh#h vnuÄahî¡F« ghU¡F¡F« KG Rjª½u« bfhL¤jh¬.  MÆD« bfjÈah bfhiy br­a¥g£lgoah± ,j¦fhf neòfh¤ne¢rh® j§fis¥ gÊth§Fth¬ v¬W vUrnyı Û½ahÆUªj ôj®f´ gaªjd®.  vdnt mt®f´ v»¥J¡F¢ br¬wd®.  mt®f´ v»¥J¡F¢ br¬wnghJ vnuÄahɬ ÉU¥g¤J¡F khwhf mtiuí« tY¡f£lhakhf j§fSl¬ ,G¤J¡ bfh©L br¬wd®.  mt®f´ v»¥J¡F¥ nghdh± m§nf njt¬ mt®fis¤ j©o¥gh® v¬W vnuÄah v¢rǤjh® (42 – 43).  Mdh± mt®f´ mtU¡F¢ brÉbfhL¡fɱiy.  m¬Åa bj­­t§fS¡F¤ ög§fh£lhjgoah± mt®f´ cg¤½ut¥g£ld® v¬W T¿dh® (44 : 15-23).  vdnt njt¬ mt®fis v»¥½± ârakhf¤ j©o¥gh® v¬W vnuÄah brh¬dh® (44 : 24-30).

1. njr§fis¡ F¿¤j Ô®¡fjÇrd§f´ – m½. 46-51

                   vnuÄahɬ Ô®¡fjÇrd¤½± F¿¥¾l¥g£L´s mid¤J m©il ehLfS« ôjhîl¬ gy ü¦wh©Lfshf¢ r©ilÆ£l rǤ½u¤ij¡ bfh©litfshf ,Uªjd.  mitf´ ÃahaªÔ®¡f¥gL«.  gh®nthŬ fhy¤½ÈUªnj v»¥J njr« ,µuntY¡F v½uhf ,U¡»wgoah± ÃahaªÔ®¡f¥gL«.  Ãahah½g½fˬ fhy¤½ÈUªnj bgȵ½ah ,µuntY¡F beL§fhy v½Çahf¡ fhz¥g£lJ (47 : 1-7).  nkhth¥ xU m©il ehlhf ,UªjJ (48 : 1-47).  nkhth¾a®f´ nyh¤½¬ t«r¤½duhf ,Uªjd® (M½. 19 : 37).  m«nkh¬ ÃahaªÔ®¡f¥gL« (vnu. 49 : 1-6).  m«nkhÅa®fS« nyh¤½¬ t«r¤½duht® (M½. 19 : 38).  Vnjh« v¬gJ Vrhɬ t«r¤½d® t¼¤j xU njrkhF«.   mt®f´ v¥nghJ« ,µuntY¡F v½uhf bra±g£ld®.  vdnt njt¬ VnjhK¡F v½uhf ,Uªjh® (vnu. 49 : 7-22 ; xg½. 10-14).  jkµF ÓÇahɬ jiyefuhÆUªjJ.  F¿¥ghf brÿ¡»a®fˬ fhy¤½± jkµF ,µuntY¡F v½uhf ,UªjJ.  vdnt njt¬ mij ÃahaªÔ®¥gh® (vnu. 49 : 23-27).  nfjhU«/ fh¤nrU« mndfkhf mu¾ahɬ kiyth³ k¡f´ (M½. 25 : 13 ; vnu. 49 : 28-33).  Vyh« gh¾nyhŬ »H¡F¥ gF½ahF« (vnu. 49 : 34-39).  vUrnyik mʤj gh¾nyhid njt¬ ÃahaªÔ®¥gh® (m½. 50-51).  njt¬ ciu¤jij¥ nghy gh¾nyh¬ nfhnu¼dh± mÊ¡f¥g£lJ (2 ehsh. 36 : 22-23).  njt¬ ,¤njr§fis ÃahaªÔ®¤jhY« F¿¥ghf MÆu« tUl murh£¼Æ± jkJ »Uigah± ,¤njr§fis¥ òJ¥¾¤J Û©L« MÓ®t½¥gh®.

1. Ô®¡fjǼ Ãidî T®ªj rǤ½u« – m½. 52

                   ,ªj m½fhu¤½± vnuÄah j¬Dila th³¡ifƬ fhy¤½± elªj K¡»a r«gt§fis RU¡fkhf¡ TW»wh®.  mt® nahah¡ÑDila fil¼ eh£fisí« F¿¥¾L»wh® (52 : 31-34).  nahah¡Ñ¬ 37 M©Lf´ ¼iwƱ ,Uªjh¬.  fil¼ahf mt¬ gh¾nyhŬ ,uh#hth± ÉLÉ¡f¥g£lh¬.

vnuÄahɬ fhy¤½± f´s¤Ô®¡fjǼf´

1. ,u©L f´sÔ®¡fjǼf´ gh¾nyhű br¤jd® – Mfh¥ k¦W« ¼nj¡»ah – 29 : 20-23.

2. xU f´sÔ®¡fjǼ j©o¡f¥g£lh¬ – brkhah – 29 : 24-27

3. xU f´sÔ®¡fjǼ vUrnyı br¤jh¬ – mdÅah – 28 : 17

vnuÄahɬ Ô®¡fjÇrd§f´

1. vUrnyĬ ÉGif (1 : 14-16 ; 4 : 5-9 ; 5 : 15-17 ; 6 : 1-6 ; 32 : 2/ 3 ; 38 : 17/ 18).

2. vUrny« njthya¤½¬ mÊî (7 : 11-15 ; 26 : 6-9)

3. nahthfhµ ,uh#hɬ kuz« (22 : 10-12)

4. ôjhɬ ,uh#hth»a nahah¡ÑĬ J¡f« mDrÇ¡f¥glhj kuz« (36 : 37-39)

5. nahah¡Ñ¬ ,uh#hÉDila mur t«r¤½diu mʤj± (22 : 24-30)

6. f´sÔ®¡fjǼfˬ kuzK« Ãaha¤Ô®¥ò« (29 :20-32)

7. vUrnyı f´sÔ®¡fjǼƬ rhî (28 : 13-17).

8. bruhah v¬D« xU e©gŬ ¼iwÆU¥ò (51 : 59)

9. gh¾nyhD¡F v½uhd v»¥½a/ ônja T£lÂƬ njh±É (37 : 5-10)

10. f®»nk¼ny gh¾nyhŬ gilah± v»¥½¬ å³¢¼ (46 : 1-12)

11. v»¥½¬ ÛJ gh¾nyhÅa M¡»uÄ¥ò (43 : 9-13)

12. gh¾nyhű vGgJ M©Lf´ ôjhɬ ¼iwÆU¥ò (25 : 11 ; 29 : 10)

13. vGgJ M©LfS¡F¥ ¾¬ò vUrnyik¥ òJ¥¾¤j± (27 : 19-22 ; 30 : 3/ 10/ 11/ 18-21 ; 31 : 9/ 12/ 38/ 39 ; 33 : 3-9)

14. vGgJ M©LfS¡F¥ ¾¬ò gh¾nyhŬ ÉGif (25 : 12 ; 27 : 7)

15. ¼nj¡»ahɬ ifJ (21 : 3-7 ; 34 : 1-5 ; 37 : 17)

16. gh¾nyh¬ ¼iwÆU¥¾± ôj®f´ ,yFthf el¤j¥gLj± (24 : 1-7).

17. ,µunt± #d§fˬ ,W½ T£onr®¥ò (30 : 3/ 10 ; 31 : 8-12).

18. ,µunt± njr« ,W½ahf ½U«g¡f£l¥gLj± (30 : 18-21 ; 31 : 38/39 ; 33 : 7-9).

                   ,itf˱ mndf Ô®¡fjÇrd§f´ rǤ½u¤½± Ãiwnt¿aJ.  Û½ahditf´ tU§fhy¤½± ÃiwntW«.

vnuÄahɬ òy«g±

M¼Ça®

                   vnuÄahɬ òy«g± ò¤jf« mjDila üyh¼Çaiu¡ F¿¤J vªjbthU btË¥gilahd jftiyí« juɱiy.  MÆD« »nu¡f bkhÊƱ bkhÊah¡f« br­­a¥g£l giHa V¦ghL vnuÄahit ,jDila M¼Çauhf¡ F¿¥¾L»wJ.  vnuÄah ,¥ò¤jf¤½¬ M¼Ça® v¬gJ ghu«gÇakhf e«g¥g£L tU»w x¬whF« (2 ehsh. 35 : 25).

fhy«

                   vUrnyĬ mÊit¡ F¿¤j jft±fis ,J bfh©L´sJ.  ».K. 586-± vUrny« mÊ¡f¥g£lJ.  vdnt ,¥ò¤jf¤½¬ fhy« ârakhf ».K. 586-¡F¥ ¾¬ò ,U¡f nt©L«.

neh¡f«

                   ôjhÉDila ,Uja¡fod¤½ÅĤj« ght« Ãiwªj ôjhit¥ bgh±yhj gh¾nyhÅa®fSila fu¤½dh± njt¬ v²thW j©o¤jh® v¬gij ,¥ò¤jf« És¡F»wJ.  vUrnyĬ mÊî¡fhf Jau¥g£L njtDila cl¬go¡ifia¡ fh¤J¡ bfh´S«nghJ njt¬ ôjhit MÓ®t½¥gh® v¬W c¦rhf¥gL¤½ ,¥ò¤jf« vGj¥g£L´sJ. 

,y¡»a eil

                   kÅj¥ g©òfis kÅj® m±yhjt¦¿¦F V¦¿¢ brh±Yj± v¬D« ,y¡»a eilƱ ,¥ò¤jf« vGj¥g£L´sJ.  Ú½bkhÊf´ 8-9-± …hd« kÅj¥ g©òfS¡F V¦¿¢ brh±y¥g£L´sJ nghy vUrny« ,§nf Tw¥g£L´sJ.  fÉij eilƱ 1/ 2/ 4/ 5 M»a m½fhu§f˱ vUrny« cjLfËÈUªJ òy«¾ ngR»wJ.  _¬wh« m½fhu¤½± vnuÄahɬ brhªj òy«gYl¬ fyªj njr¤½¬ òy«g± it¡f¥gL»wJ.

ò¤jf¤½¬ gF¥gh­­î

1. Kj± fÉij (m½. 1 : 1-22)

              Ô®¡fjǼ mo¡fo  vUrnyik µ½ßahf¡ F¿¥¾L»wh® (ôjhɬ kf´ (2 : 2)).  ,ªj m½fhu¤½± vUrnyK¡fhf Ô®¡fjǼ òy«ò»wh® (1 : 1-10).  ¾¬ò gh¾nyh¬ gilfSila K¦WifƬ ѳ mJ v²thW br¬wJ v¬W vUrny« jhdhfnt òy«ò»wJ.

2. ,u©lh« fÉij (2 : 1-22)

              ,¡fÉijƱ banfhthɬ nfhgK« (1-10) #d§fˬ bghW¡fkh£lhj JauK« És¡f¥g£L´sJ (11-17).  J¬g¤½dh± #d§f´ ÉLjiy¡fhf V§»d® (2 : 18-22).

3. _¬wh« fÉij (3 : 1-66)

              #d§f´ ÉLjiy¡fhf V§»dgoah± Ô®¡fjÇ¼í« mt®fSila Jau¤½± mt®fSl¬ ,izªJ bfh©lh®.  vÅD« tU§fhy e«¾¡ifia¡ bfhL¥gjdh± mt®fis¤ nj¦W»wh® (21-33)

4. eh¬fh« fÉij (4 : 1-22)

              banfhthÉDila nfhg« ,u©lh« m½fhu¤½± bfhL¡f¥g£L´sJ.  mJ nkY« m½f És¡fkhf eh¬fh« m½fhu¤½± bfhL¡f¥g£L´sJ.

5. Iªjh« fÉij (5 : 1-22)

              ,¡fÉijƱ vUrny« ÉLjiy¡fhfî« òJ¥¾¤jY¡fhfî« jd¡F¤jhnd nt©Lj± br­­»wJ.

F¿¥ò :  ,¥ò¤jf« fÉijahf vGj¥g£L´sjh± ,J nahò/ r§Ñj« KjÈa ghl± ò¤jf§fSl¬ nr®¤J És¡f¥gl nt©L« v¬W ¼y ig¾´ m¿…®f´ TW»¬wd®.  MÆD« ,u©L fhuz§fS¡fhf eh« ,ij¤ Ô®¡fjÇrd ò¤jf§fSl¬ vL¡»nwh«; Kj± fhuz«/ ,J xU Énr¼¤j Ô®¡fjǼÆdh± vGj¥g£lJ.  ,u©lhtJ fhuz«/ ,u©L bgÇa Ô®¡fjǼfˬ ò¤jf§fS¡F ,ilna ,J it¡f¥g£L´sJ.

vnr¡»a± Ô®¡fjǼƬ òµjf«

M¼Ça® k¦W« fhy«

              ó¼Æ¬ Fkhudh»a vnr¡»na± xU Ô®¡fjǼahf ,Uªjh® (1 : 3).  vnr¡»na± v¬D« bgaǬ bghU´   “njt¬ bgy¥gL¤J»wh®”.  m±yJ “njtdh± bgy¥gL¤j¥g£lJ” v¬gjhF«.  c´ rh¬Wf´ vnr¡»naÈDila Ô®¡fjÇrd§fˬ x¦Wikia MjÇ¡»wJ.  vG¤Jeil/ bkhÊ/ M­­î¥ bghU´ rh®ªj ts®¢¼ M»aitf´ ,¥ò¤jf« KGtJ« x¬whf c´sJ.  ».K. 597-± nahah¡Ñ« k¦W« nahah¡Ñ¬ M»nah®fˬ fyf¤½¬  ÃĤjkhf neòfh¤ne¢rh® ,u©lh« Kiwahf vUrnyik¤ jh¡»dh¬.  m¥nghJ  nahah¡Ñ«/ vnr¡»na± c£gl 10/000 ngiu¥ ¾iz¡ if½fshf¥ ¾o¤jh¬.  ».K. 586-± neòfh¤ne¢rh® vUrnyik _¬whtJ Kiwahf jh¡» K¦¿Ykhf mʤjh¬.  vnr¢»na± ».K. 592-± vUrnyĬ mÊî¡F K¬ghf j¬Dila CÊa¤ij¤ bjhl§» mndfkhf 570-± CÊa¤ij Ãiwî br­­jh®.

vnr¡»naȬ RU¡f«

1. vnr¡»naȬ jÇrd« k¦W« miH¥ò – 1 : 1-3 : 27

2. vUrnyĬ mÊit¡ F¿¤j Ô®¡fjÇrd§f´ – 4 : 1-24 : 27

3. ¾w ehLfS¡F v½uhd Ô®¡fjÇrd§f´ – 25 : 1-32 : 32

4. òJ¥¾¤jȬ Ô®¡fjÇrd§f´ – 33 : 1-48 : 35

vnr¡»na± ghl¡F¿¥òf´

1. vnr¡»naȬ jÇrd« k¦W« miH¥ò – 1 : 1-3 : 27

                   vnr¡»na± K¥gjhtJ ta½± CÊa¤½¦F miH¡f¥g£lh® (1 : 1).  m²ntisƱ mt® gh¾nyhű ,Uªjh®.  mt® “eh¬F ét¬fˬ” jÇrd¤ij¡ f©lh®.  Ãiwî¡F xU milahskhd eh¬F v¬D« brh± ,¥ò¤jf¤½± eh¦g½¦F« m½fkhd Kiwf´ ga¬gL¤j¥g£L´sJ (37 : 9- eh¬F fh¦Wf´ ; M½. 13 : 14 – eh¬F ½irf´ ; Vrh. 11 : 12 – eh¬F ½irf´).  ,ªj eh¬F ét¬fS« nfUÕ¬f´ MF« (tr : 10 ; m½; 10).  eh¬F r¡fu§fˬ ,a¡f« “f©fsh± Ãiwª½U¤j±” M»aitf´ njtDila v§F« Ãiwª½U¡»w Fz¤ij¡ F¿¥¾L»wJ (r®t – Éah¾ = xnu neu¤½± v§F« ,U¥gJ).  vdnt njt¬ gh¾nyhű ,U¡F« mnj ntisƱ vUrnyÄY« ,U¡»wh®.  vnr¡»na± njtDila k»ikia¡ f©l ntisƱ jhHÉGªJ mtiu Muh½¤jh® (1 : 28).  vdnt “MÉ tªjJ” v¬gJ “MÉ mtiu¤ ½l¥gL¤½dJ” v¬D« bghU´ jU»wJ (2 : 1-3).  vnr¡»na± ,§nf “kD¥ò¤½u¬” v¬W miH¡f¥gL»wh®.  gh¾nyhű ,Uªj vUrnyĬ fyf¡fhu®fS¡fhf njt¬ vnr¡»naiy miH¤J mtiu mt®f´ eLnt xU Ô®¡fjǼah¡»dh® (3 : 11).  tu¥ngh»w mÊit¡ F¿¤J v¢rÇ¥gj¦fhf mt® xU fht±fhuid¥nghy ,Uªjh®. (3 : 16-27).

                   “,ªj¥ òµjf¢RUis rh¥¾L” v¬gJ njt¬ btË¥gL¤J»w br­­½ia vnr¡»na± KjyhtJ òǪJbfh´s nt©L« v¬D« bghU´ jU»wJ.

2. vUrnyĬ mÊit¡ F¿¤j Ô®¡fjÇrd§f´ – 4 : 1-24 : 27

                    vnr¡»na± ò¤jf¤½Dila ,¥gF½Æ¬ ,W½tiu vUrnyĬ K¦Wifí«/ mÊî« És¡fkhf¡ F¿¥¾l¥g£L´sJ.

njr¤½± ght« – m½. 4-7

                   4-« m½fhu¤½± vnr¡»na± vUrny« efǬ tiugl¤ij tiuªJ mij¡ F¿Æ£L vUrny« v²thW K¦WifƬ ѳ ,U¡F« v¬W T¿dh®.  ,µuntȬ ght« k¦W« ôjhɬ ght¤ij x¥¾L« xU milahskhf (390 : 40) ,UªjJ. (tr. 4-8).  ,«K¦WifƬ fhy¤½± #d§f´ czî¡fhf f·l¥gLth®f´ (5 : 10).  Mwh« m½fhu¤½±/ É¡»uf§fis Muh½¤J ôjh njtÅlÄUªJ öukhf nghdgoah± njt¬ Ãaha¤Ô®¥ig¡ bfh©L tUth® v¬W vnr¡»na± És¡»dh®.  VHh« m½fhu¤½± njr« KGt½Y« Ãaha¤Ô®¥ò tU« v¬W mt® És¡»dh® (ônjah KGtJ« “eh¬F ½irf´”  njr« KGtJ« v¬D« bghU´ jU»wJ).

njthya¤½± ght« (m½. 8-10)

                   ôj®fˬ jiyt®f´ njr¤ij É¡»uf§fËdh± Ô£L¥gL¤½dJk¬¿ m¬Åa bj­t§f´ k¦W« bg© bj­­t§fˬ É¡»uf§fis njthya¤½¦F´ bfh©L tªjd®. (8 : 6-12).  mt®fSila bg©f´ j«_R¡fhf mGJ bfh©oUªjd®.  j«_µ v¬gJ RnkÇa brÊ¥¾¬ bj­­tkhf ,UªjJ (tr. 14).  bg©f´ j«_R¡fhf mGJ bfh©oU¤j± É¡»uf§fis Muh½¥gj¦fhd xU ng­­¤jd¢ brayhf ,UªjJ.  ¾ujhÅf´ Mya¤ij¤ Ô£L¥gL¤½dgoah± njt¬ njthya¤½ÈUªJ Ãaha¤Ô®¥ig¤ bjhl§Fth®.  Ãaha¤Ô®¥ig¤ bjhl§Ftj¦F K¬ò nf%Õ¬fËlÄUªJ njtDila k»ik vG«¾¦W (9 : 3).  ¾¬ò É¡»uf§fis mUtU¤J btW¤j Ú½kh¬fshd kD\®fis njtöj¬ milahsÄ£lh¬ (9 : 4).  ,ªj Ú½kh¬fsh»a kD\®f´ njt¬ vUrny« efu¤ij ÃahaªÔ®¡F« nghJ ghJfh¡f¥gLth®f´.  ,ªj Ãaha¤Ô®¥ò gÇR¤j µjy¤½ÈUªJ bjhl§F«.  Mdh± Ú½kh¬f´ ghJfh¡f¥gLth®f´ (9 : 6).  É¡»uf§f´ vUrny« njthya¤½± it¡f¥g£oUªjgoah± njtDila k»ik eh¬F Ãiyf˱ Mya¤½ÈUªJ Éy»¦W (m½. 10) ; KjyhtJ EiHthÆY¡F¥ ¾¬ò nfUÕ¬f´ nkyhf/ ¾¬ò »H¡F thrY¡F ,W½ahf xÈt kiy¡F¢ (10 : 4/ 18/ 19 ; 11 : 23) br¬W Éy»aJ.

ghÉfˬ nk± njtDila Ãaha¤Ô®¥ò k¦W« vnr¡»naYila nt©LjY¡F njtDila g½± (m½. 11)

                   vUrnyı 25 J¬kh®¡fkhd Mnyhrf®f´ ,Uªjd®.  mt®f´ #d§fS¡F¤ jtwhd Mnyhridfis¡ bfhL¤jd®.  mt®f´ j§fis¤ jh§fns khÄr¤½¦F« k©gh©l¤ij¥ g£lzkhfî« x¥¾£ld®.  ghid beU¥¾ÈUªJ khÄr¤ij¡ fh¥gJnghy mt®f´ Ãaha¤Ô®¥¾ÈUªJ jh§f´ ghJfh¡f¥gLnth« v¬W T¿d® (11 : 1-3).  Mdh± mt®f´ ârakhf ÃahaªÔ®¡f¥gLth®f´ v¬W njt¬ ciu¤jh® (11 : 4-13).  njt¬ ciu¤jij¥ nghy Ãaha¤Ô®¥ò clnd bjhl§»aJ.  vdnt ,µuntȬ tU§fhy¤ij¡ F¿¤J m¿í«go vnr¡»na± njtÅl« nt©Lj± br­­jh®.  ,µuntiy ,u£¼¤J njr¤ij¥ òJ¥¾¥ng¬ v¬W njt¬ g½yˤjh®.  vÅD« ,µuntȬ ,W½ahd òJ¥¾¤j± »¿µJɬ MÆu« tUl murh£¼Æ± ÃiwntW« (11 : 14-25).

Ãaha¤Ô®¥ò ehlf¥ ghÂƱ btË¥gL¤j± (m½. 12)

                   xU bra±Kiwia (ehlf ghÂƱ) br­­í«go njt¬ vnr¡»naiy¡ nf£L¡ bfh©lh®.  nf´É vJî« nf£fhk± njt¬ brh¬dij¥ nghy mt® br­­jh® (1-7).  vnr¡»na± bra±Kiwia¢ br­j¾¬ò njt¬ mjDila bghUis vnr¡»naY¡F És¡»dh®.  vnr¡»na± br¬wij¥nghy ,uh#h (¼nj¡»ah – tr. 12 ; 2 ,uh#h. 25) gh¾nyhD¡F¡ if½ahf nghth¬.  MÆD« #d§f´ vnr¡»naYila Ô®¡fjÇrd¤ij ÉRth¼¡fɱiy.  “,ªeh£f´ Úo¡F«” jÇrd« v±yh« mtkhF« v¬D« xU gHbkhÊia mt®f´ T¿d® (22).  ,¥gHbkhÊia¡ T¿ Vrhah k¦W« vnuÄah M»nah®fSila mndf Ô®¡fjÇrd§f´ ,¬D« Ãiwntwhjij¥nghy vnr¡»naȬ Ô®¡fjÇrdK« ÃiwntwhJ v¬W f¦gid br­­jd® (17 – 22). Mdh± mt®f´ ,¥gHbkhÊia ,Å xUnghJ« brh±t½±iy.  Vbdű mt®f´ nk± Ãaha¤Ô®¥ò rÛ¾¤½U¡»wJ v¬W njt¬ vnr¡»naÈl« T¿dh® (23-28).  ».K. 592-± mndfkhf ,¤Ô®¡fjÇrd¤ij vnr¡»na± ciu¤½U¡fyh«.  mt® Ô®¡fjÇrd« ciu¤jij¥ nghy ».K. 586-± vUrny« gh¾nyhÅa®fsh± mÊ¡f¥g£lJ.

f´s¤Ô®¡fjǼf´ k¦W« nghÈ Muhjid br­­gt®f´ ÛJ Ãaha¤Ô®¥ò (m½. 13-14)

                   njt¬ brh¬dij¥ nghy mid¤J¡ f´s¤Ô®¡f jǼfisí« ÃahaªÔ®¥gh®.  “rkhjhd«” v¬W brh±È mt®f´ j§fSila ,Uja¤½ÈUªJ bgh­¤ Ô®¡fjÇrd« ciu¤jd® (13 : 2/ 10-17).  nghÈ rkhjhd¤ijí« e«¾¡ifiaí« ,¡f´s¤ Ô®¡fjǼf´ bfhL¤J #d§fis Rayhg¤½¦fhf Vkh¦¿d® (13 : 19).  vdnt _¬W tifahd Ãaha¤Ô®¥òfis njt¬ f´s¤Ô®¡fjǼf´ nk± ciu¤jh® (9).  KjyhtJ mt®f´ k¡f´ k¤½Æ± k½¥ig ,H¥gh®f´; ,u©lhtJ mt®fSila bga®f´ ôj njr¤½¬ Fok¡f´ g£oaȱ ,UªJ j´s¥gL«; _¬whtjhf mt®f´ ¼iwÆU¥¾ÈUªJ vUrnyK¡F¤ ½U«¾ tUt½±iy.  f´s¤Ô®¡fjǼf´ k£Lk±y nghÈ Muhjid br­gt®fS« (É¡»ufhuhjid¡fhu®f´) ÃahaªÔ®¡f¥gLth®f´ (14 : 1-11).  ,²Éjkhd c©ikƬikia njt¬ ÃahaªÔ®¡F« nghJ mtiu xUtuhY« jL¡f KoahJ.  nehth/ jhÅna± k¦W« nahò ngh¬wt®f´ É©z¥g« br­­jhY« Ãaha¤Ô®¥ig ÃW¤j ,ayhJ.  Mdh± j§fSila c©ikƬ ÃĤjkhf k£Lnk k¡f´ j§fis¡ fh¤J¡ bfh´s ,aY« (14 : 12-23).

¾unah#dk¦w ½uh£r¢bro (m½. 15)

                   ,µunt± ½uh£r¢bro¡F x¥¾l¥gL»wJ.  Vrhah (5 : 1-17) k¦W« vnuÄah (2 : 21) M»nah® ,µuntȬ njh±Éia¡ F¿¤J« e±y fÅfis¡ bfhL¡F«go¡F« T¿d®.  Mdh± ,µunt± fÅ bfhL¡f¤ jt¿É£lJ v¬W k£Lk±y ,µunt± K¦¿Ykhf xU ¾unah#dk¦w ½uh£r¢bro v¬W« vnr¡»na± ng¼dh®.  njtDila gh®itƱ ,µunt± ½uh£r¢bro¡F x¥¾l¥g£l nghJ ,µunt± njr« KGtJnk ¾unah#dk¦wjhf ,U¡»wJ.

vUrny« ÛJ njtDila m¬ò (m½. 16)

                   ,ªj m½fhu« vUrny« F¿¤J xU ctikia¥ ngR»wJ.  mJ vUrnyik¡ FHªijahfî«/ kzth£oahfî« (1-14) ¾¬ò xU Égrhu µ½ßahfî« x¥¾L»wJ (15-34).  njt¬ mij xU ¾´isia¥ nghy ng ghJfh¤jh® (16 : 4).  mt® ca®ªj tµ½u§fsh± MilíL¤½ Mguz§fËdh± (bgh¬) mtis (vUrnyik) my§fǤjh® v¬gJ mndfkhf vUrnyĬ òfiH¡ F¿¥¾L»wJ (10-12).  ,²Éjkhf njt¬ mij ne¼¤J ghJfh¤jngh½Y« mJ xU Égrhu µ½ßia¥nghy elªJbfh©lJ.  nt¼¤jd« v¬gJ ,§nf v»¥Jldhd vUrnyĬ mu¼a± T£lÂiaí« (26) É¡»uf Muhjidiaí« F¿¥¾L»wJ (15-34).  MÆD« vUrnyKila ner®f´ xUeh˱ mjid¡ ifÉLth®f´ (35-43).  rkhÇah k¦W« nrhnjh« g£lz§f´ vUrnyĬ rnfhjÇfS¡F x¥¾l¥g£L´sJ.  bg© ¾´isf´ ônjahɬ ¼W efu§fis¡ F¿¥¾L»wJ.  ,ªj¥ g£lz§f´ mid¤J« njtid É£L É£L É¡»uf§fis Muh½¤jJ. (44-59).  nt¼¤jd¤jh± mitf´ njtndhL j§fS¡F´s cl¬go¡ifia K¿¤J¥ ngh£lJ.  vdnt njt¬ vUrnyik (nt¼) ÃahaªÔ®¥gh®.  ,UªjhY« njt¬ j¬Dila ,u¡f¤½dh± cl¬go¡ifia Ãid¤J mij ä½a cl¬go¡ifÆdhY« MÓ®thj¤½dhY« tU§fhy¤½±  òJ¥¾¥gh® (11 : 19/ 20 ; 36 : 25-28).

fGF/ nfJUku« k¦W« ½uh£r¢bro M»aitfˬ ctik (m½. 17)

                   ,ªj m½fhu« neòfh¤ne¢rhU¡F v½uhd ¼nj¡»ahɬ fyf¤ijí« v»¥Jldhd   ò½a mu¼a± T£lÂiaí« brh±Y»wJ.  ,¡fyf¤½dh± neòfh¤ne¢rhuh± njr« jh¡f¥gL«.  MÆD« ,W½Æ± njt¬ ,µuntY¡F cjÉ br­­J mij ca®¤Jth® (22-24).  bgÇa fGif neòfh¤ne¢rhnuhL x¥¾£L ,ªj m½fhu« mndf cUtf§fis¡ bfh©L´sJ (3/ 12).  ,s§»is nahah¡Ñid¡ F¿¥¾L»wJ (4)/ t®¤jf njr« gh¾nyhdhF«; t®¤jfUila efu« gh¾nyhŬ efukhF« (tr. 4/ 2 ,uh#h. 24 : 12/ 15); njr¤½¬ Éij ¼nj¡»ah ,uh#hthf ,U¡»wh¬ (e£lJ – ¼nj¡»ah neòfh¤ne¢rhuh± ,uh#hth¡f¥g£lh¬).  gh¾nyhŬ ÄFªj j©Ù® Xu¤½ny el¥g£l ½uh£r¢broahfî« ,ªj ¼nj¡»ah ,U¡»wh¬ (5/ 7/ 8).  k¦w bgÇa fGF v»¥jhF«.  ¼nj¡»ah (½uh£rbro) gh¾nyhD¡F v½uhf¡ fyf« br­­J v»¥Jl¬ ,izªjh¬ (11-19).  vdnt »H¡»¬ fh¦W (gh¾nyhŬ ,uhQt«) mij mÊ¡F« (10).  MÆD« tU§fhy¤½± kiyƬnk± njt¬ xU nfJU ku¤ij eLth®.  nfJU ku« ,§F mndfkhf jh彬 t«r¤½ÈUªJ tu¥ngh»w nk¼ahit¡ F¿¥¾L»wJ.  bgÇa ku« nahah¡Ñidí« ¼¿a ku« jh彬 t«r¤ijí« (nahah¡Ñ¬) F¿¥¾L»wJ.  nk¼ah ,ªj t«r¤½± tUth®.  flªj fhy¤½± neòfh¤ne¢rhuh± el¥g£lJ (tr. 4); vÅD« tU§fhy eLj± njt¬ _y« br­a¥gL« (17 : 22-24).

ôj®fˬ  gHbkhÊ jtwhdJ v¬W Ã%¾¡f¥g£lJ (m½. 18)

                   “¾jh¡f´ ½uh£r¡fh­­fis¤ ½¬wh®f´/ ¾´isfˬ g¦f´ T¼¥nghÆd”? v¬D«  xU ôj gHbkhÊ gh¾nyhű ôj®fsh± ga¬gL¤j¥g£lJ (tr. 2).  j§f´ K¦¾jh¡fˬ ght¤½dh± jh§f´ ÃahaªÔ®¡f¥g£ld® v¬W ,¥gHbkhÊÆdh± mt®f´ T¿d®.  ,¥gHbkhÊ jtW v¬W« x²bthUtU« j§fSila ght¤½¦fhf ÃahaªÔ®¡f¥gLth®f´ v¬W« njt¬ ÃU¾¤J¡ T¿dh® (vnu. 31 : 29/ 30).  ¾jh¡fSila ght¤½¦fhf¥ ¾´isf´ ÃahaªÔ®¡f¥gLt½±iy.  x²bthUtU« mt®fSila ght¤½¦fhf ÃahaªÔ®¡f¥gL»wgoah± njt¬ mt®fis kdª½U«ò«go miH¤jh® (18 : 19-32).  kdª½U«ò»wt®fS¡F njt¬ xU ò½a ,Uja¤ijí« xU ò½a MÉiaí« bfhL¥gh® (18 : 31 ; 11 : 19).

ôjhɬ â ,µunt± Ûjhd Jau¥ghl± (m½. 19)

                   ,ªj m½fhu« òy«g± ghl± toɱ vGj¥g£L´sJ.  ,J ,U cUtf§fis¡ bfh©L´sJ; KjyhtJ bg©¼§f« k¦W« ghy¼§f« (19 : 1-9) k¦W« ½uh£r¢bro (19 : 10-14) M»aitf´ F¿¥¾l¥g£L´sJ.  bg©¼§f« ,µunt± â ôjhɬ cUtfkhF« m±yJ nahthfhµ k¦W« ¼nj¡»ah M»nah®fˬ jhia (mK¤jh´) F¿¤j cUtfkhF« ( 2 ,uh#h. 23 :31 ; 24 : 18).  mK¤jh´ bg©¼§fkhf¡ F¿¥¾l¥g£oUªjh± Kj± ghy¼§f« nahthfhµ Mth¬ (2 ,uh#h. 23 : 31-34; vnu. 22 : 10-12).  _¬W khj§f´ murh©l ¾¬ò mt¬ v»¥J¡F¡ bfh©Lnghf¥g£lh¬.  m§nf mt¬ br¤jh¬.  ,u©lh« ghy¼§f« (F£o ¼§f« – tr. 5) mK¤jhˬ kfdhd ¼nj¡»ah Mth¬ (24 : 17-18).  nahah¡ÑD¡F¥ ¾¬ò ¼nj¡»ah neòfh¤ne¢rhuh± ,uh#hth¡f¥g£lh¬.  Mdh± mt¬ gh¾nyhD¡F v½uhf fyf« br­­jh¬ (19 : 5-9 ; 2 ,uh#h. 24 : 20).  vdnt gh¾nyh¬ ,uh#h tªJ mtid xU if½ahf gh¾nyhD¡F¡ bfh©L nghdh¬ (2 ,uh#h. 25 : 1-7).  ,u©lh« cUtf« ½uh£rbroahf ,UªjJ (vnr. 19 : 10-14).  ,ªj ½uh£rbroahf ôjh ,UªjJ.  ôjhɬ mÊî kuzkhf És¡f¥g£L´sJ.

fyf ,µuntyU« mt®fis njt¬ òJ¥¾¤jY« (m½. 20)

                   gh¾nyhÅÈUªj ôj  ¾ujhÅf´ vUrnyĬ tU§fhy¤ij¡ F¿¤J ÉrhÇ¡F«go vnr¡»naÈl« tªjd® (1-3).  ghkhɱ (ca®ªj ,l§f´ – 29) É¡»uf§fis nrɤJ mt®f´ v²thW njtDila cl¬go¡if¡F¡ ѳ¥goahk± mtU¡F Énuhjkhf¡ fyf« bra­jd® v¬gij vnr¡»na± mt®fS¡F ÉtǤjh®.  ,ªj ¼iwÆU¥ò mt®fSila ght¤½¬ Éisthf ,UªjJ (1-32).  MÆD« mt®fSila ght¤½¦fhf njt¬ mt®fis ÃahaªÔ®¤j ¾¬ò (45-49) tU§fhy¤½± ,µuntiy Û©L« òJ¥¾¥gh® (33-44) v¬W vnr¡»na± mt®fis c¦rhf¥gL¤½dh®.

njtDila g£laK« m¡»Å¢ Nisí« (m½. 21-22).

                   #d§f´/ ¾ujhÅf´/ ¾uò¡f´/ MrhÇa®f´ k¦W« Ô®¡fjǼf´ (f´sÔ®¡fjǼf´) midtU« J¬kh®¡f®fshf ,Uªjd® (22 : 23-31). ôjh njr« KGtJ« njtD¡F Énuhjkhf¢ br¬wJ.  vdnt ght« Ãiwªj ôjhití« mjDila #d§fisí« j©o¥gj¦F njt¬ gh¾nyhŬ ,uh#hth»a neòfh¤ne¢rhiu¤ j¬Dila g£lakhf¥ ga¬gL¤Jth® (21 : 3) (21 : 1-27).  njt¬ ôjhit ÃahaªÔ®¡F« nghJ m«nkhÅa®fisí« ÃahaªÔ®¥gh®; Vbdű gh¾nyhŬ flªjfhy jh¡Fj±f˱ m«nkhÅa®f´ rªnjh\¥g£L ôjhit¡ bfh´isÆ£ld®. (21 : 28-32 ; 25 : 1-7 ; rf. 12 : 1-9).  njt¬ ôjhit mjDila ght¤½¦fhf¤ j©o¡F« nghJ m¡»Å¢ NisahdJ bt´ËÆÈUªJ« bgh¬ÅÈUªJ« fË«ig Ú¡» R¤½fÇ¥gJ nghy mij R¤½fÇ¥gh®.  (22 : 17-22).  ôjhÉDila ght§fisí« É¡»uf Muhjidiaí« R¤½fǤj m¡»Å¢ Nisahf gh¾nyhÅa ¼iwÆU¥ò x¥¾l¥g£L´sJ. 

,u©L Égrhu rnfhjÇfˬ ctik (m½. 23)

                   ,u©L rnfhjÇfS« ,u©L njr§fshf ,U¡»wJ.  mnfhyh´ v¬gJ rkhÇah v¬W miH¡f¥g£l tl½ir ,uh÷Ía¤½¬ g¤J nfh¤½u§fis¡ F¿¥¾L»wJ.  mnfhÈgh´ v¬gJ ôjh â vUrny« v¬W miH¡f¥g£l bj¬½ir ,uh÷Ía¤½¬ ,u©L nfh¤½u§fis¡ F¿¥¾L»wJ.  “mnfhyh´” v¬gj¬ bghU´ “mtSila brhªj MrÇ¥ò¡Tlhu«” k¦W« “mnfhÈgh´” (vUrny«) v¬gj¬ bghU´ “v¬Dila MrÇ¥ò¡Tlhu« mt˱ ,U¡»wJ”.  ,¤njr§fˬ #d§f´ v»¥½ÈUªJ ÉLÉ¡f¥g£lhY« mt®f´ njtid kwªjd®.  mt®f´ njtid Muh½¥gij¥nghy¤ j§fSila ¾´isfis nkhshF¡F¢ brY¤½¥ gÈÆ£ld® (bgh­­ahd É¡»uf« – tr. 39).  vdnt mt®f´ njtid É¡»uf§fSl¬ x¥¾£lh®f´.  mJ g¤J f£lisfS¡F Énuhjkhdjhf ,UªjJ (ah¤. 20 : 1-5).  nkY« mitf´ ,u©L« mu¼a± T£lÂia it¤J¡ bfh©lJ; rkhÇah mÓÇahîlD« (2 ,uh#h. 15 : 19-29 : 17 : 1-14) ôjh mÓÇahîlD« f±njaUlD« v»¥½aUlD« T£l mik¤jJ (12/ 14-17/ 19-21).  ,¤njr§fns ¾¬ eh£f˱ ,µuntY¡F v½ÇfshÆd.  É¡»uf Muhjid k¦W« mu¼a± T£l M»aitfS¡fhf njt¬ rkhÇahití« ôjhití« j©o¤jh®.

rika± ghidƬ milahs« (24)

                   mL¥¾ny it¡f¥g£l ghid v¬D« ,ªj milahs« vUrnyĬ K¦Wifia¡ F¿¥¾L»wJ (3-5).  ghid vUrnyikí«/ khÄr« vUrnyĬ #d§fisí«/ bgÇjhd f£ilf´ neòfh¤ne¢rhǬ K¦Wifiaí« F¿¥¾L»wJ.  ,nj milahs« m½. 11 : 3/ 7/ 11-± ga¬gL¤j¥g£lJ.  Mdh± És¡f¥g£l bghU´f´ ,u©oY« ɤ½ahrkhf ,U¡»wJ.  ,²t½fhu¤½± vUrnyK« mjDila #d§fS« neòfh¤ne¢rhuh± ÃahaªÔ®¡f¥gLth®f´.  ,ªj K¦WifÆdhY« neòfh¤ne¢rhǬ jh¡FjÈdhY« #d§f´ J¬g¥gLth®f´.  Mdh± gh¾nyhű ,U¡»w ôj®f´ mj¦fhf  Jau¥gLt½±iy.  ,J vnr¡»naÈDila kidÉƬ kuz« _ykhf És¡f¥g£L´sJ (24 : 15-27).

3. ¾w ehLfS¡F v½uhd Ô®¡fjÇrd§f´ (25 : 1-32 : 32)

                   ,¤njr§f´ VjhtJ xU fhy¤½± ,µuntY¡F v½Çfshf ,UªjJ.  mt®f´ m«nkhÅa®f´ (25 : 1-7)/ nkhth¾a®f´ (25 : 8-11) VnjhÄa®f´ (25 : 12-14)/ bgȵ½a®f´ (25 : 15-17)/ ÔU (26 : 1-28 : 19)/ Ónjh¬ (28 : 20-24) k¦W« v»¥J (29 : 1-32 : 32).  ,¤njr§f´ ÃahaªÔ®¡f¥gL«nghJ Û©L« ,µunt± òJ¥¾¤jiyí«/ MÓ®thj¤ijí« rªnjh\khf mDgÉ¡F« (28 : 25-26).

4. ,µuntȬ òJ¥¾¤jiy¡ F¿¤j Ô®¡fjÇrd§f´ – 33 : 1-48 : 35

                   ».K. 586-± vnr¡»na± vUrnyĬ ÉGifia¡ F¿¤J nf´É¥g£l ntisƱ ,ªj m½fhu§f´ vGj¥g£lJ (33 : 21-22).

njtDila fht¦fhu¬ (m½. 33)

                   ,uî ntisƱ efu¤ij¡ f©fh¤J Mg¤ij¡ F¿¤J« v½Çfis¡ F¿¤J« v¢rÇ¡F« fht¦fhuDl¬ vnr¡»na± Ô®¡fjǼ x¥¾l¥g£L´sh® (2 ,uh#h. 9 : 17-18 ; vnu. 4 : 5).  ,§nf #d§fSila MÉ¡FÇa Ãiyia¡ F¿¤J v¢rÇ¡f vnr¡»na± njtdh± ÃaÄ¡f¥g£lh® (1-9).  mt® #d§fˬ ght¤ij¡ F¿¤J« tu¥ngh»w mÊit¡ F¿¤J« #d§fis v¢rǤjh®.  Mdh± mt®f´ kdª½U«gɱiy.  vdnt vnr¡»na± ciu¤jij¥ nghy vUrnyĬ nk± Ãaha¤Ô®¥ò tªjJ (33 : 30-33).

,µuntȬ e±y nk­­¥g® (m½. 34)

                   “,µuntȬ nk­­¥g®f´” v¬D« brh¦bwhl® ,§F ,µuntȬ mu¼a± jiyt®fis¡ F¿¥¾L»wJ.  mt®f´ #d§fis¡ ftŤJ nghΡfhk± j§fis¥ nghΤjd® (1-4).  vdnt njt¬ ,ªj nk­­¥g®fS¡F Énuhjkhf ,U¡»wh®/ mt®fis ÃahaªÔ®¥gh® (5-10).  nghÈ nk­­¥g®fis ÃahaªÔ®¤j ¾¬ò njt¬ jhnk mt®fSila bk­ahd nk­­¥guhf ,U¥gh® (11-31).  ôj®fis mt®f´ ¼jwo¡f¥g£oU¡»w ,l§fËÈUªJ ,µuntY¡F¤ ½U«g¡ bfh©L tUth®.  mt®fis mt® e±y ò±Y´s ,l§f˱ nk­­¤J MÓ®t½¥gh®.  mt® xU ò½a nk­­¥giu V¦gL¤Jth® (tr. 23).  ,ªj nk­­¥g® jh彬 t«r¤½ÈUªJ tUth® (v¬ gÂahsdh»a jhåJ v¬gJ ,§nf ,µuntȬ nk¼ahthd ,naR »¿µJit¡ F¿¥¾L»wJ).  mt® ,µuntY¡F k£Lk±y r®tnyhf¤½¦F« e±y nk­­¥guhf ,U¥gh® (2 rhK. 7 : 13 ; Vrh. 9 : 6-7 ; vnu. 23 : 5-6 ; Ûfh. 5 : 2-5 ; k¤. 1 : 1 ; 22 : 41-45 ; nahth. 10 : 10-16 ; 1 ngJ. 2 : 25 ; 5 : 4).  ,ªj e±y nk­­¥g® ,µuntYl¬ xU ò½a cl¬go¡ifia V¦gL¤Jth® (25 – 31).  ,J ,naR »¿µJɬ MÆu« tUl murh£¼Æ± ÃiwntW«.

VnjhĬ ÛJ Ãaha¤Ô®¥ò (m½. 35)

                   nrÞ®kiy VnjhK¡fhd kWbga® MF«.  Vnjhı th³ªj #d§f´ VnjhÄa®f´ v¬W miH¡f¥gL»¬wd®.  mt®f´ ah¡nfh¾¬ rnfhjudhd Vrhɬ t«r¤½d®f´ (M½. 32 : 3).  mt®fSila v½®¥ò ó®t¤½ÈUªnj bjhl§»aJ. (M½. 25 : 23-34 ; Mnkh. 1 : 1).  VnjhÄa®f´ ôjhití« vUrnyikí« btW¤jd®.  neòfh¤ne¢rh® vUrnyik¤ jh¡»a nghJ mt®f´ mtD¡F cjÉ br­­jd®.  mt®f´ vUrnyĬ ÉGifia¡ F¿¤J k»³¢¼ailªjd® (15).  ôjhɬ g£lz§fis¡ bfh´isÆ£ld® (12).  bgUik¥g£ld® (13).  vdnt mjDila Ku£lh£l¤½¦fhf Vnjh« ÃahaªÔ®¡f¥gL« v¬W njt¬ ciu¤jh®.

,µuntȬ òJ¥¾¤j± k¦W« ½U¥òj± (m½. 36)

                   ,µuntiy mjDila ght¤½¦fhf njt¬ j©o¤jhY« mt® mjid¤ ½U«gî« òJ¥¾¤J MÓ®t½¥gh® (1-15).  mt® mt®fis¤ ½U¥ò«nghJ   mt®f´ nk± gÇR¤jkhd #y« bjË¥gh® (36 : 25).  j©Ùiu¤ bjˤj± mR¤jkhdij r¤jkh¡Ftj¦fhf¡ br­­a¥gL»¬w xU ghu«gÇa rl§fhF« (nyÉ. 14 : 51 ; v©. 19 : 18 ; v¾. 10 : 22).  Ãaha¥¾ukhz¤½± xU bjˤj± ,U¡»wJngh± ,µunt± KGtijí« mjDila flªjfhy ght§fËÈUªJ R¤jkh¡f mt®f´ nk± xU ò½a bjˤj± ,U¡F«.  ,ªj¤ bjˤj± mndfkhf ,µuntȬ òJ¥¾¤jiy¡ F¿¥¾L»wJ.  ,ªj¥ òJ¥¾¤jY¡F¥ ¾¬ò njt¬ mt®fS¡F xU ò½a ,Uja¤ijí« xU ò½a MÉiaí« jªjUSth® (36 : 26/ 27 ; vnu. 31 : 31-34).  ,J MÆu« tUl murh£¼Æ± KGikahf ÃiwntW«.

cy®ªj vY«òfˬ jÇrd« (m½. 37).

                   mndf ig¾´ m¿…®f´ fU¤J¥go cy®ªj vY«òf´ v¬gJ ,µunt± njr¤ij¡ F¿¥¾L»wJ.  ».K. 586-± neòfh¤ne¢rhuh± ,µunt± mÊ¡f¥g£l ¾¬ò ,µunt± njr« cy®ªj vY«ig¥nghy ,UªjJ.  mj¦F´ ét¬ ,±iy.  ,Jnt ,µuntȬ MÉ¡FÇa k¦W« mu¼a± Ãiyahf ,UªjJ.  MÆD« njt¬ j¬Dila MÉia mD¥òtj¬ _y« mj¦F étid¡ bfhL¥gh®.  MÉ EiHí«nghJ vY«òf´ cÆuilí«.  njt¬ Mjhik ¼U·o¤jij¥ nghy ,µuntiy xU ò½a njrkhf mjDila brhªj ,l¤½± kWgoí« ¼U·o¥gh® (14).  mt® ,µuntiy¤ ½U¥ò«nghJ ,u©L njr§fisí« x¬W nr®¤J  (g¤J nfh¤½u§fˬ tl½ir ,uh÷Ía« k¦W« ,u©L nfh¤½u§fˬ bj¬½ir ,uh÷Ía«)( xU njrkhf Û©L« µjh¾¥gh®.  x¬wh¡f¥g£l njr¤½¦F xU ,uh#h ,U¥gh®.  ,ªj xnu ,uh#h nk¼ahthf ,U¥gh® (22).  ,J MÆu« tUl murh£¼Æ± ÃiwntW«.

nfhFɬ í¤j« (m½. 38-39)

                   nfhF v¬gt® khnfhF njr¤½¬ ,uh#h.  ,ªj í¤j« cg¤½ut¡ fhy¤½¬ k¤½a gF½¡F K¬gjhf eilbgW«.  cg¤½ut¡ fhy¤½¬ Kj± gF½Æ± mª½¡»¿µJ m½fhu¤½± gy¥gLth¬.  mtD¡F v½uhf _¬W v½Ç T£lÂf´ c©L.  mitf´ tl½ir T£l (38 : 2-6 ; jhÅ. 11 : 40 nfhF k¦W« khnfhF = u·ah)/ bj¬½ir T£l (T· = v¤½nah¥¾ah k¦W« ò£ = Ⱦah) »H¡F¤½ir T£l (btË 16 : 12 / bg®¼ah = <uh¬) ,µunt± #d§f´ rkhjhd¤njhnl thG«nghJ cg¤½ut fhy¤½¬ k¤½a gF½Æ± ,ªj í¤j« eilbgW« v¬gij ,ªj m½fhu§f´ F¿¥¾L»wJ (38 : 8).  nfhF (u·ahɬ uh#h) kwW« mtDila T£lÂf´ mª½¡»¿µJî¡F v½uhf ónfhs ß½ÆY«/ uhQt ß½ÆY« j§fS¡F¢ rhjfkhd Ãiy c©lhF«go ghyµÔd¤½¬ ÛJ gilbaL¡F« (38 : 8/ 12/ 16).  MÆD« njt¬ ,ªj tl½ir T£lÂia ½Obud mÊ¥gh®. (38 : 18-22 ; 39 : 2-6 ; jhÅ. 11 : 40-45).  br¤J¥ nghdt®fis¥ òij¡f VGkhjfhy« br±Y« (39 : 12).  k¦W« mt®fËlÄUªJ if¥g¦w¥g£l Míj§f´ VG tUl§f´ ,µuntY¡F vÇbghUshf¥ ga¬gL« (39 : 9-10).  jdJ v½Çf´ mʪJ nghdgoah±/ mª½¡»¿µJ  v½uhËf´ ,±yhk± mu¼a± ß½ahf¥ gy¥g£L cyif MSth¬.  ,ij¤ bjhl®ªJ ,µunt± mª½¡»¿µJÉdh± kfh cg¤½ut¤ij mDgÉ¡F«; Mdh± m®bknfnjh¬ í¤j¤½dh± njt¬ ,µuntiy mª½¡»¿µJÉÅlÄUªJ ÉLÉ¥gh® (39 : 25-29 ; jhÅ. 9 : 27).

¼w¥ò F¿¥ò

                   vnr¡»na± 38-39-±F¿¥¾l¥g£L´s nfhFɬ í¤j«/ nfhFɬ Kj± í¤j« v¬W m¿a¥gL»wJ.  Vbdű ,J cg¤½ut fhy¤½¬ Kj± gF½Æ± eilbgW«.  Mdh± btË 20 : 7-10-± F¿¥¾l¥g£L´s nfhFɬ í¤j« v¬gJ nfhFɬ ,u©lh« í¤j« v¬W miH¡f¥gL»wJ; Vbdű ,u©lh« í¤j« MÆu tUl murh£¼¡F¥ ¾¬ò eilbgW« í¤j« (btË 20 : 7).  Kj± cyf¥ ngh®/ ,u©lh« cyf¥ ngh® v¬W eh« miH¥gij¥ nghy/ ,ªj í¤j§fS« nfhFɬ Kj± í¤j«/ nfhFɬ ,u©lh« í¤j« v¬W miH¡f¥gL»wJ.

njthya« òJ¥¾¡f¥gLj± (40 : 1-46 : 24)

                   ¼iwÆU¥ò Jt§»d mndf tUl§fS¡F¥ ¾¬ò ».K. 573-± vnr¡»naY¡F ,¤jÇrd« bfhL¡f¥g£lJ.  vnr¡»na± MÉƱ vUrnyK¡F¡ bfh©L nghf¥g£lh® (bgÇa kiy v¬gJ ,§F vUrny« MF«/ mJ mndf MÉ¡FÇa milahs§fis¡ bfh©L´sJ).  òJ¥¾¡f¥g£l njthya« mjDila btË¥òw¤½id¡ F¿¥¾L»wJ/ c£òw« Mya¤ijí« F¿¥¾L»wJ (40 : 5-42 : 20). njthya¤½ÈUªJ btËna¿a k»ik (10 : 18; 11 : 23-±) òJ¥¾¡f¥g£l Mya¤½± ½U«gî« tªjJ (43 : 1-5).  òJ¥¾¡f¥g£l Mya« mR¤j¤½ÈUªJ ghJfh¡f¥gL« (43 : 6-12).  gÈÕl« gÇR¤jkh¡f¥gL«. (43 : 13-27).  ,§nf F¿¥¾l¥g£L´s ¾uò mndfkhf¥ ¾ujhd MrhÇaid¡ F¿¡»wJ (44 : 1-3).  Û©L« k»ik Mya¤ij Ãu¥¾¦W(44 : 4-9).  nyÉa®f´ R¤jkh¡f¥gLth®f´ (44 : 10-31).  gÇR¤j¥ gF½f´ F¿¥¾l¥g£L´sJ (45 : 1-8) k¦W« ¾uò¡fˬ gÂfS« F¿¥¾l¥g£L´sJ (mndfkhf cl¬ MSgt®f´) 45 : 9-17).  g©oiff´ F¿¥¾l¥g£L´sd (45 : 18-25).  tU§fhy MÆu« tUl murh£¼Æ¬ Muhjid Kiwf´ ,§F F¿¥¾l¥g£L´sJ (46 : 1-24).

MÆu« tUl murh£¼Æ¬ Ãy« (47 : 1-48 : 35)

                   ,ªj MWf´ kD\®f´ k¦W« ku§fˬ xU   éthjhukhf ,U¡F« (47 : 1-12 ; Vrh. 11 : 6-9).  Ãy¤½¬ v±iyfS« ¾ÇîfS« Tl F¿¥¾l¥g£L´J (47 : 13-48 : 35).  ,ªj MÆu« tUl vUrny« “M©lt® ,U¡»wh®” (banfhth \«kh) v¬W bgaÇl¥gL«.

khzt® gƦ¼

1. Vrhahɬ M¼Ça® F¿¥ò tiuf?

2. Vrhahɬ th³eh˱ Ãiwnt¿a Ô®¡fjÇrd§f´ ahit?

3. vªbjªj ,uh#h¡fS¡F ѳ vnuÄah CÊa« br­jh®?

4. òy«gȬ neh¡f¤ij vGjî«.

5. VnjhĬ Ãaha¤Ô®¥ig¡ F¿¤J vGjî«.

F¿¥ò : ,ªj nf´ÉfS¡fhd Éilfis vG½ CALS-¡F mD¥gî«.  j§fSila bgaiuí« g½î v©izí«  (Register Number) Éil¤jh˱ jtwhJ vGjî«.